SANKO ÜNÝVERSÝTESÝ ARAÞTIRMA GÖREVLÝSÝ DÝYETÝSYEN ÖZEN:

-“KURBAN BAYRAMI’NDA ARTAN ET TÜKETÝMÝ ÞÝÞMANLIK, YÜKSEK TANSÝYON, DÝYABET VE KALP-DAMAR HASTALIKLARI OLAN KÝÞÝLERDE SAÐLIK RÝSKLERÝNÝ DE BERABERÝNDE GETÝRÝYOR”

 

SANKO Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Araþtýrma Görevlisi Diyetisyen Saadet Özen, ailelerin bir araya geldiði, özlemlerin giderildiði, mutluluðun bir yansýmasý olarak geniþ ve özenli sofralarýn kurulduðu Kurban Bayramý’nda beslenme ile ilgili önerilerde bulundu.

 

Özen, Kurban Bayramý’nda, her bayram olduðu gibi tatlý ve þeker tüketiminin arttýðýný anýmsatarak, “Buna ilave olarak kýrmýzý et tüketim miktarý ve sýklýðý da artýyor. Bu artýþ özellikle þiþmanlýk, yüksek tansiyon, diyabet (þeker) hastalýðý ve kalp-damar hastalýklarý olan kiþilerde saðlýk risklerini de beraberinde getiriyor” dedi.

 

Müjdesi yanýnda rehavetini de getirecek olan on günlük tatille birlikte bayram coþkusu yaþanacaðýný anýmsatan Özen, mutluluklarýn çoðalacaðý, ikramlarýn kat be kat artacaðý, güzel bayram sofralardan saðlýk sorunlarýyla kalkmamak için þu öneride bulundu:

 

1.  Öðün düzeninizi bozmayýn: Özellikle kurban bayramýnda iþtahýmýzýn kurbaný olacaðýmýzý düþünerek, “Öðleden sonra çok yiyeceðim, kahvaltý yapmasam bir þey olmaz” diye düþünmeyin. Öðün atlamak metabolizmanýza zarar verir. Kahvaltý altýn öðündür. Gece boyunca besin alýnmadýðý için tükenen enerjinizi tazeler. Hafif de olsa kahvaltý yaparak güne baþlayýn.

2.  Öðünlerinizde tüm besin ögelerine yer verin: Beslenmede ana kuralýmýz yeterli ve dengeli olmasýdýr. Et grubu (et, yumurta, peynir), süt grubu (süt, yoðurt, kefir), tahýl grubu (ekmek, pilav, makarna) ve sebze-meyve grubuna her sofrada yer açýn. Tabaðýnýzdaki en büyük kýsmý sebzelere ayýrýrken, en küçük kýsýmda et grubuna yer verin.

3.  Sevgiyi aðýrlaþtýrýp, sofrayý hafifletin: Sevdiklerinize en güzel ikramlarda bulunmak istediðinizi biliyoruz. Günler öncesinden en beðenilen yemeklerinizi hazýrlýyorsunuz. Ama sevdiklerimizin saðlýðý çok daha önemlidir. Az yaðlý, daha hafif menüler tercih etmenizi öneriyoruz.

4.  Sevdiklerinize saðlýk ikram edin: Bayram klasiðimiz olan baklavalarý ve hamur tatlýlarýný, sütlü tatlýlarla deðiþtirebilirsek hem kaloriyi düþürüp, hem süt grubu tüketimini artýrarak sevdiklerimizin saðlýðýna katký sunabiliriz. Asitli ve þekerli içecekler yerine çay, ayran gibi içecek tercihleriyle sevdiklerimizi saðlýk risklerinden koruyabiliriz.

5.  Ýkramlarda ýsrarcý olmayýn, ýsrarcý ikramlarý kibarca reddedin: Misafirleriniz için hazýrladýðýnýz birbirinden güzel ikramlarý onlara tattýrmak istediðinizi biliyoruz. Fakat misafirleriniz tükettiklerine dikkat ediyor olabilir. Lütfen yedirme konusunda ýsrarcý olmayýnýz. Israra maruz kalan misafir sizseniz ikramlarý kibarca “Saðlýðýma dikkat etmem gerekiyor” veya “Teþekkür ederim daha sonra yiyeceðim” diye reddebilirsiniz. 

6.  Fiziksel aktiviteyi önemseyin: Bayram ziyaretlerine gidiyoruz. Tatlýlar, çikolatalar ikram ediliyor. Az da olsa tüketiyoruz. Fiziksel aktivitemizi artýrarak bu kalori alýmýný dengeleyebiliriz. Araç kullanmayarak, merdivenleri tercih ederek vücudunuzun kalori yakmasýna müsaade edin.

7.  Su içmeyi unutmayýn: Özellikle sýcak havalara denk gelen bu bayramda da unutmamýz gereken bir diðer madde su içmektir. Ziyaretlerimizde tükettiðimiz içecekler içme suyunun yerini tutmuyor. Hatta çay, kahve gibi su attýrýcý özelliði olan içecekler sývý kaybýna neden oluyor. Bu sebeple su tüketimini atlamamalý, günde 1,5-2 litre su tüketmeyi unutmamalýsýnýz.

8.  Uyku düzeninizi bozmayýn: Özellikle bayramlarda tüm aile bir arada bayram coþkusu yaþýyoruz. Sohbetler uzuyor, saatler ilerliyor. Bu durum vücudunuz saatinin bozulmasýna neden oluyor. Vücudumuzun toparlanmasý, yaþlanmanýn gecikmesi ve iyi bir dinlenme için uyku saatinizin gecikmemesi gerekiyor. Uyumak için en doðru saat 23.00, bu saatte yataðýnýzda olarak tüm yorgunluðunuzun yavaþ yavaþ üzerinden gitmesine müsaade edin.

9.  Sakatat tüketirken dikkat edin: Özellikle bayram dönemlerinde sakatat tüketimi artýyor. Kalp damar hastalarýnýn, kolesterolü yüksek olan kiþilerin sakatat tüketirken çok dikkatli olmasý gerekiyor. Örneðin dana etinin yaklaþýk 100 gramýnda 90 mg kolesterol bulunurken, dana karaciðerinin 100 gramýnda 300 mg kolesterol bulunuyor. Kolesterol miktarý ortlama 3 kat arttýðý için tüketim miktarýný düþürmek gerekiyor.

10.  Piþirme yöntemi önemli: Kurban etlerini piþirirken tercih ettiðimiz piþirme yöntemine de dikkat etmemiz gerekiyor. Toplum olarak kýzartma ve kavurmalarý seviyoruz. Fakat bol yað ile hazýrlanan bu yöntem alýnan kalorileri de artýrýyor. Saðlýklý piþirme yöntemi olarak, haþlama, ýzgara ve fýrýnda piþirme yöntemlerini öneriyoruz.

 

ETLERÝN SAKLANMASI

Özen, kurban bayramýnda kesilen etlerin kullanýlmasý ve saklanmasý ile ilgili olaraksa þu pratik önerileri paylaþtý:

• · “Öncelikle kurban olarak seçilen hayvanýn veteriner kontrolü olmasý gerekmektedir. Veteriner kontrolü olmayan ve uygun koþullarda kesilmeyen kurbanlýk hayvanlardan insanlara tenya, salmonella, tüberküloz, þarbon gibi hastalýklarý bulaþma riski yüksektir.
• · Bayram günü kesilen hayvan eti, genellikle bekletilmeksizin birkaç saat içinde piþirilerek tüketilir. Kesilen hayvanýn etinin tüketilmesi için, hayvanýn kesilmesi sýrasýnda oluþan kas kasýlmasý durumunun ortadan kaybolmasý için yaklaþýk 12-24 saat kadar beklemesi gerekir. Yeni kesilmiþ hayvanlarýn etlerindeki sertlik hem piþirmede, hem de sindirimde zorluk yaratýr. Midede þiþkinlik, hazýmsýzlýk gibi sýkýntýlara neden olur. Kesilen kurban eti mutlaka buzdolabýnda 1 gün bekletilmelidir. Bekleyen et böylece suyunu verecek ve daha iyi piþirmeye hazýr hale gelecektir.
• · Etler; büyük parçalar þeklinde deðil, kýyma, kuþbaþý, pirzola, biftek ve bonfile gibi küçük parçalara ayrýlýp, tek piþirimlik miktarlara bölünüp, buzdolabý poþetlerine koyularak buzdolaplarýnýn buzluk kýsmýnda veya derin dondurucuda saklanmalýdýr.
• · Etler, buzlukta -2 santigrat derecede 1-2 hafta, derin dondurucuda ise -18 santigrat derecede 3 ay süre ile saklanabilmektedir.
• · Ayrýca dondurulmuþ et çözündükten sonra kesinlikle tekrar dondurulmamalýdýr.
• · Eti çözdürmek istediðinizde ise ilk olarak buzdolabýnýn alt bölmesinde çözdürün. Çabuk çözünmesi amacýyla uygulanan kalorifer, soba üzerinde çözdürme, oda sýcaklýðýnda bekletme sakýncalý yöntemlerdir.
• · Etinizi piþirirken içerisine iç yaðý ve kuyruk yaðý eklemeyin. Hatta sývý yað bile eklemenize gerek yok, etin zaten kendi yaðý yetecektir. Kekik, karabiber, kimyon, kýrmýzýbiber gibi baharatlar, defne yapraðý, fesleðen gibi otlar etinizi hem daha lezzetli hem de daha faydalý hale getirmeye yardýmcý olabilir.
• · Etlerin piþirilmesinde haþlama, ýzgara gibi yöntemleri tercih ediniz.
• · Çok yüksek ýsýda uzun süre piþirme ve kýzartma yöntemi çeþitli kanserojen maddelerin oluþumuna neden olabileceði için tercih edilmemelidir.

Saðlýklý, mutlu, huzurlu bayramlar geçirmeniz dilerim.”

---