Medicalpark Gaziantep Hastanesi Kulak Burun Boðaz Doktoru Op. Dr. Tuncay ÖZDEMÝR Obstrüktif ( Týkayýcý ) Uyku Apnesi ve Horlama ile ilgili bilgi ve neler yapýlabileceðini anlattý;
Normal çocuk ve eriþkinlerde solunum yolunu açýk tutan kaslarýn kasýlmasýyla üst soluk yolu açýk kalýr. Bu kaslarýn uykuda gevþemesi ile birlikte üst soluk yolunda hafif bir daralma meydana gelir, ancak bu durum hava geçiþinde problem yaratacak düzeyde olmaz.
Oysa uyku apne sendromunda uykuda üst hava yollarýnda ortaya çýkan daralma solunumu ciddi düzeyde güçleþtirir. Bu bölgedeki daralma ki bu zaman zaman tam kapanma da olabilir, beyinde solunumun güç yapýldýðýna dair uyarýlmaya sebep olarak solunum eforunun giderek artmasýna yol açar. Bu olaylarýn sonucunda beyinde uyanýklýk reaksiyonu meydana gelir ve uyanýklýkla birlikte solunum kaslarý aktifleþerek üst solunum yolunun açýlmasýný saðlar. Bu rahatlamayla birlikte tekrar uykuya dalmak mümkün olur. Solunumdaki zorlanma ve rahatlama ile karakterize bu döngü gece içerisinde uykunun sürekli bölünmesine neden olarak sabah yorgun uyanmaya yol açar. Bir kiþinin uykuda týkanmasý, gece içerisinde sürekli uyanýklýklar yaþamasý ve ertesi gün yorgun ve uykulu olmasý haline “Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu” adý verilmektedir.
Yüksek sesli horlama ciddi bir saðlýk probleminin habercisi olabilir. Horlama solunum yollarýndaki hava pasajýnýn yeterli açýklýkta olmadýðýna iþaret etmekte olup, oldukça þiddetli bir horlama dar bir alandan hava geçiþinin zorlanarak yapýldýðýný göstermektedir. Yetiþkinlerin %10 ile %30’unda horlama görüldüðü tahmin edilmektedir. Bu kiþilerin çoðunda horlama basit horlama adý verilen ciddi saðlýk problemlerine yol açacak boyutta deðildir.
100 kiþiden yaklaþýk beþinde þiddetli horlama ile birlikte uykuda nefes durmalarýnýn, dolayýsýyla obstrüktif uyku-apne sendromu adý verilen hastalýðýn varolduðu öngörülmektedir.
Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu”nun Sebepleri Nelerdir?
Üst solunum yolu kaslarýnýn uykuda kiþiler arasýnda deðiþkenlik gösteren düzeyde gevþemesi ile birlikte uyku-apne sendromlu hastalarda bu hastalýða yol açabilecek ek faktörler söz konusudur. Bunlar: 1- Normalden küçük çene yapýsý 2- Büyük dil 3- Büyümüþ bademcik ya da küçük dil ve yumuþak damakta hava geçiþini daraltan yerleþim þekilleri 4- Obezite 5- Erkek cinsiyet 6- Alkol 7- Uyku ilaçlarý Eðer sizde “Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu ” varsa uyku sýrasýnda yeterli oksijen alamýyorsunuz demektir. Ýþinizi ve günlük sosyal aktivitelerinizi olumsuz etkileyecek düzeyde uykululuða sahip olabilirsiniz ve hatta bu yüzden trafik kazasý da yapabilirsiniz. Uyku –apne sendromu sizde hipertansiyona, kalp yetmezliðine, kalp krizine ve felce neden olabilir.Eðer þiddetli horlamanýz varsa mutlaka bir uyku uzmaný ile görüþüp bu tür bir horlamanýn sizde saðlýk sorunu yaratýp yaratmadýðýný öðrenmelisiniz. Uyku-apne sendromunun tanýsý ve uygun yolla tedavisi sizi bu hastalýðýn yaratabileceði tehlikeli sonuçlardan kurtaracaktýr.
Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu’nun Belirtileri Nelerdir?
•Yüksek sesli horlama
•Horlamanýn zaman zaman kesintiye uðramasý ve ardýndan derin, gürültülü bir solunum ile birlikte horlamanýn devam etmesi
•Gün içerisinde uyku hali
•Konsantasyon güçlüðü, unutkanlýk
•Sabah baþaðrýsý
•Gece sýk tuvalete gitme
•Erkeklerde ereksiyon güçlüðü, kadýnlarda adet düzensizliði
•Çocuklarda horlama, nefes alma güçlüðü, huzursuz uyuma, gündüz hiperaktivite ve okul baþarýsýnda düþüklük
Bu problemler seneler içerisinde yavaþ geliþim gösterdiðinden hastalar bu durumun farkýnda olmayabilirler. Bazen bu durumun yaþýn ilerlemesiyle birlilkte ortaya çýktýðýný ve normal olabileceðini düþünebilirler.Aile bireyleri ve çalýþma arkadaþlarý þikayetleri daha kolay tanýyabilir ve hastayý doktora yönlendirebilirler.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi, uykuda nefes durma sayýsý, oksijen düzeyi, yaþ, sosyal durum ve kiþinin yandaþ hastalýklarý göz önüne alýnarak planlanýr. Tedavide cerrahi yöntemler, CPAP adý verilen maske tedavisi ve aðýz içi cihaz uygulamalarý bulunmaktadýr.
Horlama ve uyku apnesi hastalarýnda solunum yolundaki týkanýklýðýn yerine ve içeriðine göre farklý anatomik bölgelerde cerrahi müdahaleler yapýlabilmekte olup uygulanan ameliyatlar aþaðýdaki baþlýklar altýnda sýnýflandýrýlmaktadýr.
•Burun ameliyatlarý (Burun týkanýklýðýna
yönelik ameliyatlar)
•Yumuþak damaða yönelik ameliyatlar
•Dil köküne yönelik ameliyatlar
•Alt ve üst çene kemiklerinin ilerletme
ameliyatlarý (Maksillomandibüler ilerletme)
•Dil kaslarýnýn sinirinin uyarýlmasý
(Hipoglossus siniri stimülasyonu)
•Hava yolunun boyunda dýþarý açýlmasý
(Trakeotomi)