DÝYABETTE BESLENME TEDAVÝSÝ

Sofia Beauty Business Diyetisyeni  Gamze UÐUR; ’’Çaðýmýzýn en önemli hastalýklarýndan birisi olan diyabet diðer kronik hastalýklarýn (kalp damar hastalýklarý, kanser, böbrek yetmezliði gibi..) oluþmasýna zemin hazýrlayan çok önemli bir hastalýktýr. Artan obezite ile diyabet oraný da gün geçtikçe artmaktadýr. Diyabetin erken taný ve tedavisi ile hastalýk oraný ve ölüm oraný önemli derecede azaltýlabilir‘ ‘dedi.

 

Diyabet Nedir ve Nasýl Oluþur?

Diyabet, pankreasýn insülin salgýsýnýn tamamen veya kýsmen yetersizliði veya eksikliði sonucunda meydana gelen kan þekerinin yükselmesi ile karbonhidrat, yað, protein metabolizmasýnýn bozulduðu bir hastalýktýr. Ýnsülin, besinlerle alýnan protein, yað ve karbonhidrat gibi yakýtlarýn depolanmasý ve kullanýlmasý için gerekli olan pankreasýn ß-hücrelerinden salgýlanan bir hormondur. Diyabetli bireylerde yeterli insülin salgýlanamadýðý için insülin eksikliðinin sonucunda kanda þeker miktarýnýn artýþý söz konusudur. Diyabet hastalýðý; Tip 1 Diyabet ve Tip 2 Diyabet olarak ikiye ayrýlýr.

 

Tip 1 Diyabet Nedir?

Tip 1 Diyabet insüline baðýmlý olan diyabet hastalýðý olarak bilinir. Genellikle çocukluk çaðýnda baþlayarak daha sýk görülür. Vücutta insülin salgýlanmadýðý için insülin kullanmalarý gereklidir. Vücut bir baðýþýklýk sistemi problemi sonrasýnda insülin salgýlayan hücreleri harab eder ve %90 oranýnda insülin üretilemez. Bu türü %10-15 oranda þeker hastalarýnda görülür.

 

Tip 2 Diyabet Nedir?

Tip 2 Diyabet toplumda daha sýk görülmektedir. Tip 2 Diyabet ise, insüline baðýmlý olmayan þeker hastalýðýdýr. Vücutta insülin üretimi vardýr fakat insülin reseptörleri bozulduðu için hücrelere glikoz giriþi saðlanamaz, glikoz kanda kalýr ve yükselir. Genellikle yetiþkin ve kilo problemi yaþayanlarda daha sýk görülen bir türdür. Þeker hastalarýnýn %80-85’lik kýsmýný oluþturur. Tip 2 diyabet daha çok bir yaþam biçimi hastalýðýdýr. Yani tansiyon, obezite, yüksek kan yaðlarý ve göbek bölgesi kilolarý fazla olan kiþilerde sýklýkla rastlanmaktadýr.

 

Artýk yanlýþ beslenme ve kiloya baðlý olarak gençlerde de görülmektedir. Saðlýklý beslenme ile birlikte tablet ilaç alarak tedavi edilebilir.

 

Diyabette Beslenme Tedavisi

Öðünler 3 ana 3 ara olmak üzere düzenlenmeli.. Kan þekeri dengenizin saðlanmasý için öðünler arasý 2,5 – 3 saati aþmamalýdýr.

Rafine þekerleri hayatýnýzdan çýkarýn… Þeker, bal, reçel, hazýr meyve sularý, çikolata, pasta ürünleri, tatlýlar ve meþrubat gibi gýdalar kan þekerini hýzlý yükselteceðinden uzak durulmalýdýr.

Su tüketiminizi artýrýn.. Gün içerisinde en az 2-2,5 litre su tüketmeye dikkat edilmelidir.

Hayvansal yað tüketiminizi azaltýn…  Diyabet yað metabolizmasýný da etkilediði için bireyin kan kolesterol düzeyide artabilir. Bu sebeple diyette kan kolesterolünü düþerecek yaðlar tüketmeniz gerekir. Bu yaðlar tereyað, iç yaðý, kuyruk yaðý gibi doymuþ yaðlar deðil balýk yaðý, fýndýk yaðý, zeytinyaðý, ceviz, avokado gibi tekli veya çoklu doymamýþ yað asitlerinden zengin olmalýdýr. 

Kompleks karbonhidratlarý tercih edin… Glisemik indeksi düþük besinler tüketilmelidir. Beyaz ekmek yerine tam buðday ve çavdarlý ekmek, beyaz pirinç yerine bulgur veya kepekli makarna tüketilmelidir. Bu besinleri tercih etmeniz, kan þekeri denetiminizi daha kolay yapmanýzý saðlar.

Besinlerinizi az tuzlu olarak tüketin… Diyabetli bireylerde tuz tüketiminin özellikle azaltýlmasý gerekmektedir; çünkü diyabetli olan bireylerin tansiyon hastasý olma riskleri çok daha yüksektir. Yemeklerinizde az tuz kullanarak, sofraya tuzluk koymayarak, konserve, turþu, salamura besinlerin tüketimini mümkün olduðunca azaltarak tuz tüketiminizi sýnýrlamayý baþarabilirsiniz.

Her gün ayný besinleri tercih etmeyin… Diyabet hastalýðý olmayan bireylerde bile her gün ayný besinin tüketilmesi monotonluk yaratýr. Eðer kan þekerinizi kontrol altýna almak için her gün ayný besinleri tüketiyorsanýz; bu sizi sýkmaktan ve diyetinizi sýkýcý hale getirmekten baþka bir iþe yaramaz emin olun. Diyetisyeninizin yardýmý ile kendinize besin çeþitliliði saðlayabilir ve sýkýlmadan da kan þekerinizi kontrol altýna alabilirsiniz.

Posa alýmýný arttýrýn…Posalý besinlerin diyabet hastalarýnýn vazgeçilmezi olmalýdýr. Posa mide boþalmasýný geciktirerek kan þekerinin hýzlý yükselmesini engeller. Ayrýca suda eriyen posa (kurubaklagil, sebze, meyve ve yulaf kepeði) alýmý da kolesterol seviyesinin düþmesine yardýmcý olmaktadýr.

Alkol alýmýna dikkat… Kan þekeri kontrolü saðlanan bireylerin ve saðlayamayan bireylerin durumlarý farklýdýr. Bu sebepten dolayý alkol kullanýmýnýzý kesinlikle doktorunuza sormalý ve önerilen miktarlarýn üzerine kesinlikle çýkmamalýsýnýz.

 

Egzersiziniz planlý ve zamanlý olmalý

Diyabetli hastalar için egzersiz programý da besin alýmý gibi planlý olmalý ve her hasta ne zaman fiziksel aktivite yapmasý gerektiðini öðrenmelidir. Çünkü bilinçsiz olarak yapýlan fiziksel aktivite bireyde hipoglisemi (kan þekeri düþüklüðü) oluþmasýna neden olabilmektedir.

Egzersiz bazý diyabet hastalarý için önerilmemekte, bazý hastalarýn ise pasif egzersiz yapmalarý önerilmektedir. Bu durum göz önüne alýndýðýnda ise; yapmak istediðiniz fiziksel aktivite çeþidine ve zamanýna göre mutlaka doktorunuza danýþmalýsýnýz.

---

•