KARNELER ALINDI, ÇOCUKLARIMIZA DOÐRU YAKLAÞIYOR MUYUZ?

SANKO Üniversitesi Sani Konukoðlu Uygulama ve Araþtýrma Hastanesi Uzman Klinik Psikoloðu Gözde Kýratlý, “Karne çocuðun bir zekâ göstergesi deðildir. Çocuðun ilgi, yetenek ve iç disiplini hakkýnda bilgiler verir” dedi.

Kýratlý, 2017-2018 eðitim döneminin sonuna gelindiðini ve öðrenciler kadar velileri de karne heyecanýnýn sardýðýný anýmsatarak, bazý önerilerde bulundu.

Çocuðun, karne aldýðýnda notlarýyla ilgili olumsuz düþünceleri, kendisinin ya da ailesinin yüksek beklentileri olabileceðini anýmsatan Kýratlý, “Karnesindeki notlarýn beklentisinin altýnda olmasý çocukta kaygý yaratabilir. Ailelerin beklentilerinin de çocuðun yaþýna, geliþimine ve çevresel faktörler gibi özelliklerle uyumlu olmamasý bu süreçte çocukta kaygý yaratan bir diðer etkendir” uyarýsýnda bulundu. 

Karneyi aldýðýnda beklediði gibi bir sonuçla karþýlayamayan çocuðun okulda arkadaþlarý arasýnda kendini kötü hissederek, yetersizlik duygusuna kapýlabileceðine vurgu yapan Kýratlý, þöyle devam etti:

“Bu süreçte ailesinin karne beklentisine yönelik nasýl bir tepkiyle karþýlaþacaðýný bilemeyen çocuk, eve gitmekte tedirginlik yaþayabilir. Bu, çocuðun ailesinden gelecek olumsuz bir tepki beklentisi içinde olduðunu gösterir. Buna karþýlýk çocuk gergin ve sinirli hissedebilir; içe kapanýk ve saldýrgan tutumlar içerisinde olabilir. Bu tutumlar çocuðun aileden aldýðý karne beklentisinin bir sonucu olarak ortaya çýkar. 

Karne, veliler tarafýndan yanlýþ yorumlanabilir. Karne, çocuðun dönem içinde aldýðý notlarýn, okula devam durumunun, çabasýnýn, öðrenme düzeyinin bir göstergesidir. Çocuðun bir zekâ göstergesi deðildir. Bu bizlere çocuðun ilgi, yetenek ve iç disiplini hakkýnda bilgiler verir. Düþük karne notu, çocuðun aptal, yeteneksiz, hiçbir þey yapamadýðý anlamýna gelmez. Çocuðun hayat baþarýsýný da göstermez. 

Karne, derslere yönelik sembolik deðerlerle yapýlan bir puanlamadýr. Öðrencilerin ilgileri, tutumlarý ve performanslarý konusunda sýnýrlý bilgiler verir. Çünkü eðitim ve öðrenim uzun bir süreçtir. Bu süreçte çeþitli deðiþimlerle ya da geliþimlerle dalgalanmalar olacaktýr. Dolayýsýyla tek bir karne notu çocuðun baþarýsýný belirlemez.” 

 

KARNEYE YAKLAÞIM 

Karne konusunda ebeveynlere önerilerde bulunan Kýratlý, “Ebeveynlerin çocukla kurduðu iliþki sadece karne notu üzerinden ya da performansýna dayalý olmamalý. Karþýlýklý sevgi koþulsuz olmalý. Sadece performansa yönelik olan koþullu sevgi çocuðun benlik saygýsýnýn geliþimini olumsuz etkiler” diye konuþtu.

Ýyi karnenin, birlikte kutlanmasý gereken bir süreç olduðunun altýný çizen Kýratlý, sözlerini þöyle sürdürdü:

“Çocuða sarýlarak ‘Aferin, bravo’ gibi ya da ‘Bu sene elinden gelenin en iyisini yaptýn’ gibi abartýlý olmayan, uygun söylemlerle çocuðun manevi olarak ödüllendirilmesi, kutlanmasý gerekir. Ýsteðe baðlý olarak çocuðun yaþýna, ilgi alanlarýna ve geliþimine uygun, maddi deðeri çok yüksek olmayan hediyeler verilebilir, birlikte bir aktivite planlanabilir. Ayrýca bu seneki çalýþma disiplininin önümüzdeki senelerde de sürmesi için çocuðun teþvik edilmesi önemlidir.

Kötü karne karþýsýnda çocuðun kiþiliðine yönelik, tembel, baþarýsýz, beceriksiz gibi söylemlerle, olumsuz atýfta bulunulmasý, ilerleyen süreçte çocuðu daha da olumsuz etkiler. Çocuk kendini bu þekilde kabul ederse, ilerleyen süreçlerde baþarýlý olmak için çaba sarf etmez. Onun yerine “’Sana güveniyoruz, istersen baþarabilirsin’ gibi motive edici ifadeler kullanýlmalýdýr.”

 

NOTLAR KÖTÜYSE NE YAPILMALI

Karnede kötü notlar olmasý halinde neler yapýlmasý gerektiðine deðinen Kýratlý, uyarýlarýný þöyle sýraladý:

“Karnede sadece kötü notlara odaklanarak iyi notlar görmezden gelinmemeli. Elbette karneden memnun olmadýðýnýzý büyük tepkiler göstermeden dile getirebilirsiniz; ancak bu süreç kötü notlarýn nedenleri üzerine karþýlýklý olarak konuþulduðu, nedenler tespit edildikten sonra karþýlýklý çözüm yollarýnýn düþünülerek plan ve programlar yapýldýðý bir yaklaþým içermelidir. Bu süreçte çocuðu cezalandýrmak, korkutmak ya da diðer çocuklarla kýyaslamak, çocukta suçluluða ve ilerleyen süreçlerde kendi performansýný açýða çýkarmakta demotive ve yetersiz hissetmesine yol açar. 

Ailenin verdiði tepkiler çocuðun diðer öðrenmelerini etkiler. Ýþlevsel olan çocuðun içsel motivasyonunu arttýrarak amaçlarý doðrultusunda ilerlemesini ve çalýþma alýþkanlýklarý kazanmasýný saðlamaktýr. Bu doðrultuda çocuklarý yeni bilgileri edinmekten korkutmamak, karþýlaþtýklarý zorluklarý yenmeleri için cesaretlendirmek gerekir. Bu onlarýn sadece öðrenim yýllarýndaki baþarýlarýný deðil, kiþisel geliþimlerini de olumlu etkiler. Tüm bunlarýn yanýnda düþük notun kaynaðý sadece çocuðun çalýþmamasýyla ilgili olmayabilir. Çocuðun yaþadýðý duygusal zorluklar da onun okul baþarýsýný olumsuz etkileyebilir. Bunun araþtýrýlmasý belki psikolojik bir destek alýnmasý gerekebilir.”

 

KÖTÜ KARNEYE ETKÝ EDEN FAKTÖRLER

Kötü karnenin sadece çocuðun sorumluluðunda olmadýðýný, ailenin, okul ortamýnýn, öðretmenin ve idarenin de payýnýn bulunduðu bir süreç olduðunu anýmsatan Kýratlý, þunlarý kaydetti:

“Eðer anne-baba, eðitim yýlý içinde okul ve öðretmenle yeterince iþ birliði yapmýþsa ve aile için sorunlarýn yeterince üstesinden gelinmiþse çocuðunun sýnýf içindeki düzeyini, nasýl bir karne getireceðini bilir ve aile daha gerçekçi beklentiler içerisine girer. Gerekli tedbirler iþ birliði içerisinde önceden alýnabilirse bu süreçte çocuða daha doðru bir þekilde yaklaþýlmýþ olur. Çocuðun karnesinin bir baþkasýna karþý utanma ya da övünme nedeni olarak kullanýlmasý doðru olmaz. Çocuða geribildirimler süreç boyunca gösterdiði çabayý desteklemek, bulduðu çözüm yollarýný taktir etmek ve ona inanýldýðýný göstermek için verilmelidir.”

Okul çaðýndaki her çocuðun sadece öðrenci deðil, ayný zamanda bir birey olarak görülmesinin büyük önem taþýdýðýnýn altýný çizen Kýratlý, “Onun da herkes gibi keþfedilmiþ ya da keþfedilmemiþ birçok farklý yönü, ilgi ve becerileri vardýr. Bu süreçte çocuðun baþarýlarýný fark etmek, güçlü yönlerini öne çýkarmak, zayýf yönlerini bir eksiklik deðil sadece geliþtirilmesi gereken yönleri olarak kabul etmek çocuðun kendine olan güvenini arttýracaktýr” deðerlendirmesini yaptý. 

 

YAZ TATÝLÝ

Çocuðun yaz tatiliyle birlikte zorlu geçen bir yýlý tamamlamasýnýn ardýndan tatili doya doya yaþamasýnýn önemine de deðinen Kýratlý, sözlerini þöyle tamamladý:

“Tabi ki tatil öðrenmelerin bitmesi demek deðildir. Tatili hayata dair öðrenmelerin gerçekleþeceði, yeni becerilerin kazanýldýðý, çocuklara yaþýna uygun sorumluluklarýn verildiði bir süreç olarak deðerlendirmek çocuðun özgüveninin geliþmesine olumlu katký saðlar.

Eðer çocuðun herhangi bir dersle ilgili olarak özel bir destek gerektiren bir çalýþmaya ihtiyacý yoksa kitap okuma ya da öðrendiði bilgileri zorlayýcý olmayan bir ders çalýþma planýyla yeniden gözde geçirmesi yeterlidir. 

Unutmayýn ki, saðlýklý ve uyumlu bir çocuða sahip olmak, çocuðun baþarýsýz olmasýndan çok daha önemlidir. Yaþamýnýn devam ediyor olmasý, en büyük armaðandýr.” 

---