OBEZÝTE CERRAHÝSÝ

Özel Gaziantep Sevgi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmaný Yrd.Doç.Dr. Cem ORUÇ ’’Obezite Cerrahisi hakkýnda birbirinden önemli bilgiler verdi. Obezite cerrahisi kýsaca saðlýk problemleri oluþturacak aðýrlýkta, diyet ve egzersiz gibi metodlarla çözülememiþ aþýrý kilo sorununun çözümü için sindirim sistemi üzerinde uygulanan bir grup cerrahi yöntemi içeren bir terim olduðuna dikkat çekti.

Obezite, Dünya Saðlýk Örgütü (DSÖ) tarafýndan “Saðlýðý bozacak ölçüde vücutta anormal veya aþýrý yað birikmesi” olarak tanýmlanmaktadýr. Obezite; tedavi edilmediði takdirde yan etkileri ile yaþam süresini kýsaltan, yaþam kalitesini bozan, doku ve organlarý olumsuz etkileyen kronik bir hastalýktýr. 

Günümüzde obezitenin en sýk nedenleri arasýnda dengesiz beslenme bulunmaktadýr.  Aþýrý yeme, karbonhidrat ve yaðdan zengin beslenme; özellikle iþlenmiþ, yoðun enerjili gýdalara kolay ulaþým ve sonucunda fazla kalori almak, yetersiz fiziksel aktivite baþlýca nedenler arasýnda sayýlmaktadýr.

Obeziteyi tanýmlama ölçütü olarak pratikte genellikle vücut aðýrlýðýnýn (kg), boy uzunluðunun metre cinsinden karesine bölünmesiyle bulunan “Beden Kitle Ýndeksi (BKÝ)” kullanýlýr.

Bir bireyde BKÝ>30 kg/m2 ise birey Sýnýf I obez olarak deðerlendirilir. BKÝ 35 kg/m2’in üzerinde Sýnýf II bireyler þiddetli obez , BKÝ >40 kg/m2 olan Sýnýf III bireyler morbid obez,  BKÝ >50 kg/m2 olan Sýnýf IV bireyler süper obez olarak deðerlendirilir. Hastalar þiddetli obez sýnýfýndan itibaren cerrahinin hedef kitlesi haline gelmektedir.

Obezite tedavisinde amaç kilo verilmesinin saðlanmasý ve eþlik eden hastalýklarýn tedavisi ve önlenmesidir. Bu amaçla hastalara hastalýk þiddetlerine göre

• Beslenme tedavileri • Fiziksel aktivite tedavileri  

• Ýlaç tedavileri      

• Cerrahi tedaviler

uygulanmaktadýr.

Hastalarýn gýda alýmlarýnýn veya besin emilimlerinin ya da her ikisinin birden azaltýlmasý amacýyla sindirim sistemlerine cerrahi müdahalede bulunulmasýna “obezite cerrahisi” ya da “bariatrik cerrahi” denilmektedir. Cerrahinin ana hedefleri fazla kilolarýn kaybý > 50%, Düþük cerrahi morbidite ve mortalite ve uzun dönem düþük yan etkidir.

Cerrahi sonrasý dönemde beslenme önerilerine uymasý ve egzersizlerine devam etmesi saðlýklý kilo vermede önemli olduðu gibi kilo vermenin korunmasý için kiþinin yaþam tarzýný kalýcý olarak deðiþtirmesi ameliyatlardan sonraki dönem için oldukça önemlidir.

Obezite  Cerrahi kimler için uygundur

• 18-60 yaþ arasý (Bu yaþ aralýðý dýþýnda kalan hastalar ayrýca ele alýnmalýdýr.)

• Öncesinde düzenli medikal tedavi, diyet ve egzersiz gibi cerrahi dýþý tedavi yöntemleri iþe yaramayan

• Alkol- uyuþturucu  baðýmlýlýðý ve ciddi psikiyatrik problemi olmayan ;

• BMI > 40 kg /m2  Morbid obez ve süper obez hastalar,

•  BMI 35-40 kg/m2 + obezite ile iliþkili ek hastalýk ( Hipertansiyon , Tip 2 diabet, Hiperlipidemi, Uyku apnesi,  Ciddi eklem problemleri,..) sahibi hastalar cerrahi olarak tedavi gereken hastalardýr.

Medikal veya diðer yöntemlerle yoðun tedavi görmüþ ve BKÝ deðeri ameliyat gerektiren düzeyin altýna düþmüþ hastalar için cerrahi yapýlamaz deðildir. Ayný kilolara tekrar dönme olasýlýðý yüksek olan ve ya kaybettiði kilolarýný tekrar alan bu hastalara da obezite cerrahi gereklidir. 

Obezite Ameliyatlarý: 

Obezitenin  cerrahi tedavisinde iki yol ile kilo kaybý saðlanýr. Bunlardan birincisi yenilen yemeklerin miktarýný azaltmayý hedefler. Bu tip ameliyatlarda mide hacmi küçültülür. Mide bandý ve tüp mide ameliyatlarý bu grup ameliyatlardandýr.

Ýkinci yol ise alýnan gýdalarýn emilimini azaltmayý hedefler. Bu tip ameliyatlar deðiþik uzunluklarda ince barsaðý gýda geçiþine kapatýr. Bu amaçlarla çok sayýda ameliyat yöntemleri uygulanmaktadýr (Mini Gastrik Bypass, R-Y Gastrik Bypass, Biliopankreatik Diversiyon/Duodenal Switch, Duodenojejunal Bypass/Sleeve Gastrektomi) tarihçe uzadýkça ameliyat çeþitlilikleri artmaktadýr.

Hangi hasta için hangi ameliyat yöntemin ideal olduðuna dair yeterli kanýt bulunmamaktadýr. Ancak ameliyat öncesi deðerlendirmede bazý  faktörler operasyon seçimimizi etkileyebilir:

- BKÝ

- Yaþ 

- Hasta beklentileri ve hedefleri 

- Cinsiyet

- Þeker hastalýðý varlýðý (Tip2)

- Dislipidemi

- Düþük IQ

- Reflü hastalýðý

- Sürekli atýþtýrma problemi

- Hiatal Herni varlýðý

- Vücut Yað daðýlýmý

 

Mide Kelepçesi Ameliyatý

Laparoskopik yöntemle yapýlan bu ameliyatta midenin üst kýsmýnda küçük, alt kýsmýnda büyük bölüm olacak þekilde, þiþirilebilir bir bant takýlarak fonksiyonel olarak midenin ikiye bölünmesi esasýna dayanan ve alýnan gýdalarý kýsýtlamaya yönelik yapýlan bir obezite ameliyatýdýr.

Kelepçeye baðlý komplikasyon yüksekliði ve kilo kontrolündeki baþarýnýn %50’lerde kalmasý ve ciddi hasta uyumu gerektirmesi iþlemin negatif özellikleridir. Sonuçlarý yüz güldürücü olmadýðýndan uygulama sýklýðý giderek azalmýþtýr.

 

Tüp Mide Ameliyatý

Mide küçültme olarak da bilinen tüm mide ameliyatý; gýda alýmýný kýsýtlayýcý ameliyatlardan biridir. Ancak bilimsel çalýþmalarda ince barsak kaynaklý insulin duyarlýlýk hormonlarýný önemli derecede aktive ettiði kanýtlanmýþtýr. Bu nedenle sadece kýsýtlayýcý bir ameliyat þekli olarak ele alýnmasý doðru deðildir.

Tüp mide ameliyatý Kapalý yöntemlerle midenin uzunlamasýna %75-80’inin çýkarýlmasý iþlemidir, ve yalnýzca bir obezite uygulamasýdýr. Bu yöntemin bir avantajý da þudur ki; obezite cerrahisi geçiren hastalarýn yaklaþýk % 10 unda gerek yeterli kilo verememe gerekse verilen kilolarýn tekrar alýnmasý nedeniyle ikinci ameliyat gerekebilmektedir. Tüp mide ameliyatý yapýlan hastalarda ikinci ameliyat þansý olabilmektedir ancak ileride bahsedeceðimiz gastrik bypass ameliyatlarý yapýlan hastalarda bu pek mümkün olamamaktadýr.

Çoðu merkezde ‘þeker ameliyatý‘ olarak lanse edilmesine raðmen obez Tip 2 diabet hastalarýnda dahi diabet kontrol oranlarý %50-55 aralýðýndadýr. Diabet için uygulanan cerrahi yöntemleri Metabolik cerrahi baþlýðý altýnda daha sonra ayrýntýlý olarak bahsetmeyi düþünmekteyiz.

 

Gastrik Bypass

Çok hacimli yiyen ve çok karbonhidrat tüketen hastalarda çoðunlukla tercih edilen, en eski obezite cerrahi yöntemlerinden biridir. Hem alýnan gýdalarý kýsýtlar hem de alýnan gýdalarýn emilimini azaltýcý kombine ameliyatlar grubuna girmektedir.

Bu operasyon sýrasýnda midenin büyük bölümü atlanýr ve küçük hacimli bir mide oluþturulur ve oluþturulan küçük hacimli mide ince baðýrsaklara baðlanýr.

Gastirk Bypass, Mide küçültme ve mide kelepçesi ameliyatlarý haricinde kullanýlan baþka cerrahi yöntemler de bulunmaktadýr. Duodenal Switch bu yöntemlerden biridir. Ancak bu ameliyat oldukça beceri istediðinden sayýlý cerrahlar tarafýndan gerçekleþtirilebilir. Hem kilo kontrolü açýsýndan hem de diabet kontrolü açýsýndan obez Tip 2 Diabet hastalarýnda uzun dönem baþarý oranlarý %90’ýn üzerindedir. Ancak alýnan bu pozitif etkinin yanýnda hastalarýn ömür boyunca demir, mineral ve vitamin baðýmlýsý olmasý, bunu yanýnda emilim bozukluðuna baðlý tuvalet alýþkanlýklarýndaki deðiþiklik en önemli sosyal problemleridir.

---