PREMATÜRE BEBEKLERDE BESLENME

Özel Gaziantep Akademi Hastanesi Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Uzmaný Dr.Kadri KAMBER ’’Prematüre Bebeklerde Beslenme hakkýnda bilgiler verdi. 

Prematürelerin büyümeyi yakalayabilmek için aldýklarý enerji doðru hesaplanmalý, beslenmesi ona göre düzenlenmelidir diyen Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Uzmaný Dr.Kadri KAMBER; ’’Prematüre bir bebeðin beslenmesindeki hedef, haftada 90-120 gr tartý alýmý olduðuna dikkat çekti.

Ama hedeflenen tartý alýmý ne olursa olsun, prematüre bebeðin durumu stabilize olmadan bu alýmýn baþlamasý mümkün deðildir. Týpký tam geliþmiþ bebeklerde olduðu gibi, prematüre bebeðin de kilo alýmýna baþlamadan önce bir miktar kaybetmesi beklenen bir durumdur.Çok düþük doðum aðýrlýklý (1500 gramýn altýnda) doðan bebeklerin barsak hareketleri düzenli deðildir. Sindirim sistemi henüz geliþmediðinden, verilen anne sütü veya mamanýn 3 saat sonra bile mideden geçmediði görülür. Bu alýþma sürecinde damardan özel bir serumla beslenme (Total parenteral beslenme) yapýlýr. Doðumdan hemen öncesine kadar fetüs, plasentadan umbilikal ven (Göbek toplardamarý) aracýlýðý ile sürekli ve nispeten deðiþmeyen besin almaktadýr. Barsak týkanýklýðý gibi bir engel yoksa, aðýzdan azar azar (Trofik beslenme) beslenmeye (5-25 ml/kg/gün þeklinde, besinin burundan veya aðýzdan takýlan ve mideye ulaþan bir sonda ile verilmesi), ilk 24 saatte baþlanmasý gerekir. 

Büyük (33 hafta, 1500 gram ve üzeri) Prematürelerde, emme refleksi geliþmiþ olduðundan direkt anne memesine verilebilirler. Ancak biberonla beslenmeleri gerekiyorsa, daha uzun zaman beklemeleri gerekir. Prematüre beslenmesinde anne sütünün önemi tartýþýlmaz. Prematüre bir bebeðin annesinin sütü, zamanýnda doðan bir bebek annesine göre çok daha zengin ve prematüre için daha uygundur. Bebeðin bakýmýnýn büyük ölçüde týbbi personele baðýmlý olduðu ilk dönemlerde anne sütü verilmesi, anne ve bebeðin duygusal gereksinimleri açýsýndan büyük önem taþýr. Bebek hastanede yatarken, emzirme yöntemleri, biberonla beslenme, gavajla beslenme ve anne sütünün önemi, anneye sürekli anlatýlmalýdýr. Bebeðin hastanede yattýðý dönemde süt salýnýmýnýn artmasý için, anne sütü, süt pompasý ile toplanýr. Annenin bu iþleme evde de devam etmesi gerekebilir. Bu dönemde sütlerin saklama koþullarý ve hazýrlanýþý ile ilgili kurallara uyulmalýdýr.

 Anne sütü;

  - Derin dondurucuda, 6 aya kadar, 

  - Buzlukta, 1 aya kadar, 

  - Buzdolabý rafýnda, 24 saate kadar, 

  - Oda sýcaklýðýnda, 8 saate kadar saklanabilir.

Anne sütü ýsýtýlarak verilmez. Bebeði beslemeden 1-2 saat önce, oda sýcaklýðýnda bekletilerek veya ?benmarie usulü? ýlýtýlarak verilebilir. Bebek beslenmeden önce mamanýn ýsýsýný cildin en hassas ve en ince bölgesi olan el üstü veya el bileðinin içine damlatarak kontrol edilmelidir.Annenin emzirmesinin mümkün olmadýðý durumlarda, özellikle prematüreler için tasarlanmýþ, yüksek konsantrasyonlu mamalar, anne sütünün yerini alabilecek iyi alternatiflerdir. Prematüre mamalarý ve zamanýnda doðmuþ bebekler için hazýrlanmýþ mamalarýn, birbirlerinden farklýlýklarý vardýr. O nedenle mamalar doktora danýþýlarak alýnmalýdýr. Eðer prematüre, anne sütünün yanýnda mama desteði ile besleniyorsa; mama hazýrlama koþullarý ve biberonla beslenme kurallarýna uyulmalýdýr. Mama hazýrlanmasý sýrasýnda temizliðe dikkat edilmelidir. Bebeðe kullanýlan emzik, biberon vb. mutlaka steril edilerek kullanýlmalýdýr.

 

Bazý prematürelerde aldýðý miktar ölçüm açýsýndan önemlidir. 

Verilecek miktar enjektör ile ölçülerek biberonla verilebilir. Emzirme pozisyonlarý farklýlýk gösterir. Bebek emzirme aþamasýna geldikten sonra yenidoðan yoðun bakým ünitesi ve bebek bakým odasý hemþireleri tarafýndan emzirme teknikleri eðitimi verilmelidir. Prematüre beslenmesinde anne sütüne ek mamalar anne sütüyle birlikte verilebilir. Bunun yanýnda multivitaminler, demir, fosfor vb. eklenebilir. Taburcu olurken ilaçlarýn kullaným þekilleri, dozlarý ve saatleri yenidoðan hemþireleri tarafýndan aileye anlatýlmalý ve hasta taburculuk özetinde (Epikriz) belirtilmelidir.

Taburcu olduktan sonra yeterli beslenmenin en iyi göstergesi, büyümenin izlenmesidir. Ýlk üç ay 25-30 gram/gün aðýrlýk alýmý, boyda haftada 0,7-1 cm. uzama yeterli beslenme göstergesidir. Sonrasýnda 3-12 ay arasýnda kilo alýmý günde 15-20 gram, boy uzamasý haftada 0,4-0,6 cm. olmalýdýr.

 

Prematüre bebeklerde beslenme problemlerine daha sýk rastlanýr.

Bu sorunlarýn çoðu hemen doðum sonrasý dönemde görülmekle beraber, emme ve yutma sorunlarý uzun süre devam edebilir. Bu aþamada, yine yoðun bakým ünitesinde aile beslemeye ortak edilerek, ev aþamasýnda kendi baþlarýna nasýl besleyeceði konusunda eðitilmelidir. Dikkat edilmesi gerekenler, besleme esnasýnda bebeðin baþýný 45 derece açý ile tutmak, biberon emziðinin akýþ hýzýný ayarlamak, mamanýn ýsýsýný kontrol etmek, anne sütü veya mamanýn miktarýný ayarlamak ve besleme iþlemi yapan kiþinin rahatlýðýný saðlamak bunlardan sadece bir kaçýdýr. Eðer bebek ilk önce aktif emip daha sonra uyku haline geçiyorsa bebeðin gazýnýn olabileceði düþünülmeli, uygun pozisyonda gazýný çýkartmaya çalýþýlmalýdýr. 

 

Beslenme süresi 30 dakikayý geçmeyecek þekilde ayarlanmalýdýr.

Beslenme ne kadar uzarsa, öðün sayýsý o kadar azalýr. Kilo kaybý o kadar da fazla olur. Bebek beslenme sonrasý sað veya sol yan yana yatýrýlmalýdýr. Baþý vücutla beraber 10 dereceye kadar dikleþtirmede fayda vardýr. Aspirasyon (Süt veya mamanýn akciðere kaçmasý), beslenme sonralarýnda çok sýk görülen bir komplikasyondur. Bu açýdan dikkat edilmesi gerekir.

Prematüre bebeklerde kabýzlýk da nadir olmayan bir durumdur. Uzun süreli kabýzlýklarda doktora baþvurulmalýdýr. Baðýrsak masajý yardýmcý olabilir. Beslenme esnasýnda bebeðin rengi ve hareketleri doðru gözlemlenmelidir.

---