YAZ AYLARINDA BESLENME ÖNERÝLERÝ

Özel Alleben Týp Merkezi  Diyetisyen  Ayþe Gamze Çelik, Yaz aylarýnýn gelmesi ve havalarýn ýsýnmasýyla kýþ döneminde alýnan fazla kilolar artýk daha çok göze batmaya baþladýðýna’’ dikkat çekti.

Fazla kilolarýn yanýnda artan sýcaklýklarla birlikte bebek, çocuk, yaþlý ve hamilelerde, kronik hastalýðý bulunan kiþilerde baþta olmak üzere; aþýrý terleme, nefes darlýðý, tansiyon düzensizliði, besin zehirlenmeleri gibi saðlýk sorunlarý artýþ göstermeye baþladý.

Tüm bu olumsuzluklar içinde yazýn aþýrý sýcaklarda dengeli ve yeterli beslenmeye dikkat edilmesi gerekmektedir.Sýcaklarýn artmasý ve terlemeyle birlikte sývý ihtiyacýmýz artmaktadýr.Bu nedenle yaz aylarýnda özellikle 2-2.5 lt su tüketimi ihmal edilmemelidir.

Tansiyon sorunu olanlarýn sýnýrlý tüketmesi þartýyla soda ve özellikle ayran terle birlikte kaybolan elektrolitlerin yerine konulmasý açýsýndan da doðru bir seçim olacaktýr. Taze meyve sularý, prebiyotik özelliðinden dolayý kefir, cacýk, bitki çaylarý ve þekersiz komposto ve limonatalarda iyi birer alternatifken; alkollü, asitli ve þekerli içeceklerden sakýnmak gerekir. Çay ve özellikle kremalý kahveler, kafein içeren içeceklerde mümkün olduðunca sýnýrlandýrýlmalýdýr. 

Bu aylarda artan meyve ve sebzelerde hem sývý ihtiyacýný karþýlamaya destek olacak, hemde zengin antioksidan, vitamin, mineral ve posa içerikleri açýsýndan özellikle sindirim ve kalp-damar hastalýklarýna karþý koruyucu olacaklardýr. Yaz meyvelerinin tazeliði ve lezzeti çok cezbedici olsa da kalori açýsýndan çok da masum sayýlmazlar. Þeker içeriði yüksek kiraz, dut, üzüm, kavun, karpuz, kayýsý gibi meyveler tüketilirken miktarýna dikkat etmek gerekir. 

 

Yaz aylarýnda da öðünlerimizin sayýsýna dikkat etmeliyiz. Öðünlerimizi atladýðýmýzda metabolizmamýz yavaþlar ve yað depolamamýz artar. Metabolizmayý hýzlý tutmak, kan þekerini dengelemek ve gereksiz atýþtýrmalardan uzak kalmak için günde 3 ana 3 ara öðün tüketmeliyiz.

Yaz dönemi beslenmesinin önemli ayrýntýlarýndan biri de yaðlý besinler, þarküteri ürünleri, iþlenmiþ hazýr ve þekerli gýdalardan olabildiðince uzak durmaktýr. Fazla yaðdan kaçýnmak için besinleri piþirirken kýzartmalar yerine haþlama, ýzgara, buðulama ya da sebze suyunda piþirme yöntemlerini tercih etmeliyiz. 

Enerjisi yüksek kýzartýlmýþ ve hamur tatlýlarý yerine sütlü tatlýlar, meyve tatlýlarý, dondurma tercih etmek doðru olsa da bu besinler tüketilirken porsiyon miktarlarýna dikkat etmeliyiz. 

Bu dönemde de liften zengin beslenmek önem taþýmaktadýr. Öðünlerimizle birlikte söðüþ sebze veya 1 tatlý kaþýðý zeytinyaðý ile hazýrlanmýþ salata bulunmalýdýr. Kuru baklagiller, tam tahýllý ekmekler, sebze ve meyveler yüksek posa içerikleri nedeniyle yazýnda diyetimizin vazgeçilmezlerindendir. 

Yüksek glisemik indeksli, kan þekerini hýzlý yükselten beyaz pirinç, beyaz ekmek ve makarna yerine posadan da zengin tam tahýllý ekmekler ve kepekli pirinç, kepekli makarna tercih edilmelidir. 

 Saðlýklý beslenmenin altýn kurallarýndan olan güne kahvaltýyla baþlama yaz aylarýnda da ihmal edilmemelidir. Bu sayede hem metabolizma hýzlý tutulur hem de günün diðer zamanlarýnda iþtah kontrolü daha rahat saðlanmýþ olur.

Yaz aylarýnda havanýn daha serin olduðu saatlerde açýk havada ve bol oksijenle yapýlan spor aðýrlýk kontrolünüz için idealdir. Yalnýz sývý kaybýnýz bu dönemde artacaðýndan su içmeyi ihmal etmemelisiniz. 

Sýcaklýklarýn artmasýyla birlikte ödem oluþma riskinizde artacaktýr. Bu nedenle bu aylarda tuz ve tuzlu besinlerin tüketimini sýnýrlamakta fayda vardýr. 

Yaz beslenmesinde önemli bir sorun olarak karþýmýza çýkan besin zehirlenmeleri halk saðlýðýný önemli derecede etkileyen ve bu aylarda sýcaklýklarýn artmasýyla artan hastalýklardan biridir. Yaz aylarýnda dýþarýda ve açýkta satýlan yiyeceklerin tüketiminden kaçýnýlmalý, çabuk bozulan potansiyel riskli et, yumurta süt, balýk, yumurta vb. besinler açýkta bekletilmemeli, besinlerin hazýrlanmasý ve piþirilmesi aþamalarýnda hijyen kurallarýna dikkat edilmelidir. 

Unutulmamalýdýr ki ;

bütün kýþ alýnan kilolar bir anda yok olmayacaktýr. Zayýflamaya tatil öncesi yeterli süreyi tanýyýn ve bu dönemde doðru beslenmek için uzman kontrolünde zayýflama programý uygulayýn.

---