ÇOCUKLARDA BESLENME ALIÞKANLIKLARI

SANKO Üniversitesi Sani Konukoðlu Uygulama ve Araþtýrma Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmaný Ece Erözgür, “Okul öncesi ve okul çocuklarýna uygulanan beslenme programlarýnýn, büyüme-geliþmeyi saðlama yanýnda, yaþam boyu saðlýðý korumayý, hastalýk risklerini azaltmayý, hatta önlemeyi de hedeflemesi gerekir” dedi.

Okullarýn eðitime baþlamasý öncesinde çocuklarýn beslenme alýþkanlýklarý ile ilgili önerilerde bulunan Erözgür, beslenmenin yaþamýn en temel gereksinimi olduðunu söyledi.

Erözgür, “Yeterli ve dengeli beslenme insan yaþamý boyunca fizyolojik gereksinimlerin yanýnda psikolojik ve sosyolojik gereksinimlerin karþýlanmasý için de çok önemlidir” ifadelerine yer verdi. 

Çocukluk döneminin, yetiþkinlik için temel oluþturan pek çok alýþkanlýðýn geliþtiði dönem olduðunu anýmsatan Erözgür, bu dönemde yeterli ve dengeli beslenme saðlanýrken saðlýklý beslenme alýþkanlýklarýnýn kazandýrýlmasýnýn önemine dikkat çekti.

“Bir çocuða en sevdiði yiyecekleri sorduðunuzda kola, jelibon veya tüm meyve ve sebzeler cevabýný da alabilirsiniz” diyen Erözgür, þöyle devam etti:

“Okul öncesi ve okul çocuklarýna uygulanan beslenme programlarýnýn, büyüme-geliþmeyi saðlama yanýnda, yaþam boyu saðlýðý korumayý, hastalýk risklerini azaltmayý, hatta önlemeyi de hedeflemesi gerekir. Bu hedefe ulaþmak ise çocuðun beslenme alýþkanlýklarýný, aðýz tadýný, tercihlerini göz ardý etmeksizin, yaþýna uygun türde ve miktarda besin seçimi ile mümkündür. 

Aile çocuðun yemek alýþkanlýðý geliþtirmesinde en etkili ortamdýr. Ayrýca, çocukta ilk öðrenme yakýn çevresindeki bireyleri taklit etme biçiminde olur. Okula baþladýklarý dönemde arkadaþlarýyla yemediði yemekleri artýk tüketebilir; sevdiði yemeklerden uzaklaþabilir. Bu noktada zorlanmamalý evde yine yemek önüne konmalý hep birlikte yemek yerken yine yemezse yaklaþýk 20 dakika bekleyip yemek alýnmalýdýr. 

Vitamin ve mineraller saðlýklý beslenmenin olmazsa olmazlarýndandýr. Eksiklikleri, vücutta farklý hastalýk ve bozukluklara sebep olmaktadýr. Vitaminler için temel kaynaklar sebze ve meyvelerdir. Mineraller ise yapýcý ve düzenleyici göreve sahiptir. Çocuklarýnýzýn beslenmesini, büyüme ve geliþmesinde önemli yere sahip olan demir, çinko, D ve A vitamini kaynaklarý ile destekleyin. Beslenmesi ile karþýlayamadýðýnýz durumlarda vitamin ve mineral desteklerine baþvurun.”

 

 BALIÐIN ÖNEMÝ

Çocuklarýn haftada 2-3 porsiyon balýk tüketmesi gerekliliðini anlatan Erözgür, “Eðer bu tüketimi çocuðunuz saðlayamýyorsa her gün bir kapsül balýk yaðý desteði kullanýn. Omega-3 çocuklarýnýzýn biliþsel performansýný, matematik zekâsýný ve okuma-yazma becerisini arttýrarak baþarýlý bir dönem geçirmelerine katkýda bulunuyor” diye konuþtu.

 

ÇOCUK BESLENME PÝRAMÝDÝ

Çocuk Beslenme Piramidi ile ilgili bilgiler veren Erözgür, þunlarý kaydetti:

“ABD Tarým Bakanlýðý tarafýndan çocuklarda saðlýklý beslenmeyi teþvik etmek üzere tasarlanan ve günlük yiyecek seçimlerine yönelik genel bir rehberdir. Ortalama deðerler þu þekildedir; 

Okul öncesi dönemde (2-6 yaþ) 2-3 porsiyon süt grubu, 2 porsiyon et grubu, 6 porsiyon tahýl grubu, 2-3 porsiyon sebze, 2 porsiyon meyve, 1-2 tatlý kaþýðý þeker, 4-5 tatlý kaþýðý yað olacak þekilde planlanmýþtýr. 

Okul döneminde (7-11 yaþ) 3 su bardaðý süt grubu, 3 porsiyon et grubu, 6-11 porsiyon ekmek grubu, 3 porsiyon sebze, 3 porsiyon meyve, 4-5 tatlý kaþýðý yað olacak þekilde piramitte yer almýþtýr.”.

 

ERGENLÝK DÖNEMÝ

Ergenlik döneminin, bebeklikten sonra büyümenin en hýzlý gerçekleþtiði önemli bir dönem olduðuna vurgu yapan Erözgür, sözlerini þöyle süðrdürdü:

“Bu dönemde büyüme özellikle 11-16 yaþ arasý boy ortalama 10-30 cm uzamakta, daha sonra yavaþlayarak 18-20 yaþýna kadar sürmektedir. Kýzlarda salgýlanan hormonlar vücut yað dokusunu arttýrýrken, erkeklerdeki hormonlar kas kitlesini arttýrmaktadýr. Böylece iki cinsin vücut yapýsý farklýlaþmaktadýr.

Ergenlerin maksimum büyüme potansiyellerine eriþebilmeleri için beslenme çok önemli bir faktördür. Yetersiz beslenen ergenlerin genetik potansiyellerini yakalayamadýklarý belirtilmektedir.

Bu dönem fiziksel deðiþikliklerin yaný sýra, biliþsel ve duygusal açýdan da deðiþiklikler yaþanýr. Gençler vücut biçimleriyle aþýrý ilgilenmeye baþlar, vücut aðýrlýðý ve þekline iliþkin gerçekçi olmayan beklentiler, medyanýn etkisi, yaþýtlarý ve daha birçok neden ergenlerin beslenme davranýþlarýný etkiler ve beslenme sorunlarýna yol açabilir. Yanlýþ diyetlerle saðlýklarýný çöpe atmayýn.”

 

ÖNERÝLER

Erözgür, çocuklarýn beslenme alýþkanlýklarý ile ilgili olarak þu önerilerde bulundu:  

1. Kahvaltý alýþkanlýðý kazandýrýn, sabahlarý iþtahý olmuyorsa okulda hocasýyla görüþüp kahvaltý takibini yapabilirsiniz.

2. Her öðün dengeli bir tabak oluþturun. Servis tabaðýný dörde bölüp tahýl, süt, et ve sebze grubunu tüketmesini saðlayýn.

3. Okulda kek meyve suyu alýþkanlýðýný süt meyve þeklinde deðiþtirebilirsiniz.

4. Ödül- ceza yöntemlerinden uzak durun.

5. Fazla kilolarý olduðunu düþünseniz bile elinden ekmeði almayýn. 

6. Boy- kilo, kan deðerleri kontrollerini yaptýrmayý unutmayýn.

7. Çocuklarýnýzý yaðlý, asitli, þekerli besinlerle tanýþtýrmayýn.

8. Fast food tarzýný evde saðlýklý hale getirmeye çalýþýn. Ev yapýmý hamburger, pizza, ev yapýmý soðuk çay ve limonata gibi.

9. Okulda uygun yemekler bulamýyorsanýz beslenme çantasý oluþturun.

10. Fiziksel aktiviteye dikkat edin. Günümüz problemlerinden biri de çocuklarýmýzýn hareketinin az olmasýdýr. Haftada 1-2 gün sevdiði bir spor dalýný seçmesine izin verin.

11.Yiyecekleri tabaðýna gereksinmesinden fazla koymayýn.

12.Unutmayýn þu an sizi örnek alýyorlar, o yüzden siz de tabaðýnýzý en doðru þekilde planlayýn.”

---