O SÝZÝ ÖLDÜRMEDEN SÝZ ONU ÖLDÜRÜN

Fazla tuz tüketimi, aþýrý alkol ve stresli yaþam kaynaklý olarak ortaya çýkan hipertansiyonla ilgili açýklamalarda bulunan Özel Gaziantep Sevgi hastanesi doktorlarýndan Dahiliye Uzmaný Dr.Burak Can’’ Dünyadaki eriþkin nüfusun yüzde 26’sýnýn hipertansiyon hastasý olduðunu kaydederek, “Hipertansiyondan korunmak için yaþam tarzýnýzý deðiþtirin’’ O sizi öldürmeden siz onu öldürün dedi.

Bu yazýda sessiz katil olarak da adlandýrýlan hipertansiyon hastalýðýndan, ilaç dýþý tedavi yöntemlerinden ve tedavi edilmemesi durumunda oluþabilecek sorunlardan bahsedeceðim.Hipertansiyon hastalarýnýn çoðunda tansiyon yüksekliðine bir sebep bulunamazken, hastalarýn %10 kadarýnda ikincil bir sebebe baðlý (sekonder) tansiyon yüksekliði saptanýr. Sekonder hipertansiyonda altta yatan neden düzeltilebilirse tansiyon da düzelir. Dr.Burak Can;Hipertansiyon sebep olduðu felç, böbrek yetmezliði, görme kaybý, kalp - damar hastalýklarý nedeniyle ölüm ve sakatlýklara sebep olduðunu sözlerine ekledi.

Hipertansiyonda baþlýca þikayetler ; Ense ve baþýn arka bölümünde hissedilen baþ aðrýsý, kulak çýnlamasý,baþ dönmesi, sersemlik hissi, burun kanamasý, konsantrasyon kaybýdýr. Ancak hastalarýn çoðunun þikayeti yoktur ya da þikayetleri önemsemezler. Hastalýk çok fazla þikayete neden olmadýðý için tanýsý geciken ya da tedavisi aksayan hastalarda komplikasyonlar geliþebilmektedir.

 

NEDENLER:

1- Genetik faktörler ve yaþ

2- Çocukluktan gelen faktörler: 

Obezite, düþük doðum aðýrlýðý, fiziksel hareket azlýðý, çocukken de tansiyonun yüksek olmasý.

3- Çevresel faktörler: Diyet, fiziksel aktivite durumu, sigara - alkol tüketimi ve stres hipertansiyon ile iliþkilidir. Obezite ve fazla tuz tüketimi tansiyonu yükseltirken, tam tersine potasyum, kalsiyum, magnezyum, protein, lifli gýda ve balýktan yetersiz tüketilmesi tansiyonu yükseltir. Baðýrsak mikrobiotasýnýn da hipertansiyon ile iliþkili olduðu saptanmýþtýr.

Sekonder Hipertansiyon: Bu tip hipertansiyonda tansiyon yüksekliði kalp yada baþka bir organdaki bozukluða baðlý olarak geliþmiþtir. Altta yatan sebep düzeltilirse hipertansiyon da tedavi edilmiþ olur.

 

KÝMLERDE SEKONDER HÝPERTANSÝYON DÜÞÜNÜLÜR:

1- Tedaviye dirençli hipertansiyon

2- Ani baþlangýçlý hipertansiyon

3- 30 yaþýndan önce hipertansiyon geliþmesi.

4- Önceden kontrol altýna alýnmýþ tansiyonda yeni geliþen yükselme

5- Tansiyonun giderek yükselmesi / malign hipertansiyon

6- Yaþlý bireylerde ( 65 yaþ ve üstü) yeni geliþen diyastolik hipertansiyon ( küçük tansiyonun yükselmesi)

7- Bir maddeyle uyarýlmadan geliþen / kendiliðinden geliþen hipokalemi (potasyum düþüklüðü)

Sekonder hipertansiyon nedenleri içinde en sýk saptanan nedenler renovasküler (böbrek - damar iliþkili) hipertansiyon , obstrüktif uyku apne sendromu ve primer hiperaldosteronizm ( aldosteron hormonyüksekliðidir.

 

HÝPERTANSÝYONDA ÝLAÇ DIÞI ÖNLEME VE TEDAVÝ YÖNTEMLERÝ:

Yaþam tarzý deðiþikliði hipertansiyonda tedavinin ilk basamaðýdýr. Gerekli tedbirleri almanýz daha az ilaç kullanmanýzý ya da ilacý býrakmanýzý saðlayabilir. Genetik yapýnýzý, yaþýnýzý deðiþtiremezsiniz ancak beslenme deðiþikliði ve egzersizle tansiyonunuzda düþüþ saðlanabilir. Hipertansiyonu olan eriþkinlerde tuz alýmýný kýsýtlamak (günde 1 g) sistolik kan basýncýný (büyük tansiyon) ortalama 3 mmHg düþürmektedir. Diðer yaþam tarzý deðiþikliklerini de yapmasý durumunda ilaç tedavisini kesen hastalar mevcuttur. Potasyumdan zengin beslenmek tansiyon deðerini düþürmektedir. 1380 mg (60 mmol) potasyum verilen hastalarda tansiyon 4-5 mmHg düþtüðü gözlenmiþtir. Meyve, sebze, kuruyemiþler, balýk – et ve soya ürünleri uygun potasyum kaynaklarýdýr. Egzersiz yapmanýn faydasý birçok çalýþmada gösterilmiþtir. Dinamik aerobik egzersiz, dinamik rezistan egzersiz ve statik izometrik egzersizlerin hepsi kan basýncýný düþürmede faydalýdýr. Sistolik tansiyonda 5- 8 mmHg düþüþ saðlar. Araþtýrmalarda alkol tüketimi ile hipertansiyon arasýnda iliþki olduðu saptanmýþtýr. Alkol tüketimini azaltan hastalarda büyük ve küçük tansiyonunda 5.5/4 mmHg düþüþ saptanmýþtýr.Tabi bu durum alýnan alkol miktarýyla da iliþkilidir.

 

KOMPLÝKASYONLAR !!!

Tansiyonunuz yüksek olduðu halde günlük hayatýnýzý etkilemiyor olabilir. Ancak unutulmamalý ki atardamarlarýn sürekli yüksek basýnca maruz kalmasý ve kalbin yüksek basýnçla çalýþmasý yýllar sonra size aðýr bedeller ödetebilir. Sakat kalmanýza hatta ölümünüze sebep olabilir. Kronik hastalýklardaki tedavilerin hedefi yýllar sonra geliþebilecek istenmeyen durumlarý engellemektir. Hipertansiyon felç riskini yedi kat, kalp yetmezliði riskini altý kat, kalp – damar hastalýðý riskini dört kat arttýrmaktadýr. Tedavi ile tansiyon deðerlerindeki düþmeler bu hastalýk risklerini belirgin olarak azalmaktadýr.

 

Hipertansiyonun komplikasyonlarý:

– Kalp krizi

– Ýnme (Felç)

– Kalp yetmezliði

– Böbrek yetmezliði

– Göz (retina) hasarý – görme kaybý

– Demans (bunama)

– Metabolik sendrom

 

Görüldüðü gibi hipertansiyon yol açtýðý hastalýklar hesaba katýlýnca hafife alýnamayacak bir hastalýk.

Saðlýk merkezlerinde doktorunuzun tavsiye edeceði aralýklarla tansiyon ölçümü sizi yýllar sonra geçirebileceðiniz felç – kalp krizi gibi hastalýklardan koruyabilir. Tanýsý kolay, tedavisi mümkün olan bu hastalýk için kontrol yaptýrmayý ihmal etmeyiniz.

---