Uyku Apnesinin En Temel Belirtisi HORLAMA

Özel Gaziantep Sevgi Hastanesi (KBB) Kulak Burun Boðaz Hastalýklarý Uzmaný  Yard. Doç.Yasin SARIKAYA ’’Horlama ve Uyku Apne hastalýðý''  hakkýnda okuyucularýmýzý bilgilendirdi.

Uykuda nefesin 10 saniyeden daha uzun süre kesilmesi “apne” olarak adlandýrýlýyor. Uykuda nefesin kýsmi kesilmesi ise horlama olarak ortaya çýktýðýný söyleyen Dr.SARIKAYA “Uyku apnesi” ve buna baðlý görülen “gündüz aþýrý uykululuðu’ hayati sorunlara neden olabilen önemli bir sorun ancak birçok insan bu sorunu ya kabullenmiyor ya da görmezden geliyor. Apne, hastanýn kendisinden çok etrafýnýn farkýnda olduðu, sinsi olarak bazen uzun süreçte, bazen erken dönemde ciddi saðlýk problemlerine(Hipertansiyon, diyabet, inme, uykuda ani ölüm, kalp krizi) neden olan, ciddiye alýnmasý gereken bir durumdur.

 

HORLAMA ?

Normal yetiþkinlerin % 45’i en azýndan ara sýra ve % 25’i devamlý olarak horlar. 30-35 yaþ grubu erkeklerin % 20’si, kadýnlarýn % 5’i; 60 yaþ grubu erkeklerin % 60’ý, kadýnlarýn % 40’ý daima horlar . Obez kiþilerde horlama zayýf olanlara göre 3 kat daha fazla görülür. Horlama sesinin oluþmasýnda yumuþak damaðýn ve küçük dilin normalden uzun olmasý(mallampati3-4),tosiller ve/veya adenoid hipertrofi , nazal patolojiler(septum deviasyonu, konkahipertrofisi, sinüzit, nazal polip vb.) horlamayý ve apneyi tetikleyebilir.

 

UYKU APNESÝ ?

OUAS’nun Prevelansý %2-4 arasýnda deðiþmektedir. Uyku apnesi santral ve obstrüktif tipte olabilir. Obstrüktif tip apne, uyanýk durumda iken üst solunum yollarýný açýk tutan orofarengeal bölge kaslarýnýn tonusu uyku sýrasýnda azalýr ve hava sütununun daralmasýna baðlý, hava akým hýzý artar ve etraf dokularda oluþan negatif basýnç etkisi ile horlama ve ileri düzeyde de obstrüktif tip apneler görülür. Bu solunum problemleri sonucunda uyku esnasýnda kan oksijen düzeyleri düþmesi sonucun da kiþilerde uyku bölünmeleri(arousal) görülür.

OUAS ‘nun horlama, gündüz aþýrý uyku hali ve yakýnlarý tarafýndan fark edilen gece uykuda solunum durmasý en tipik üç bulgusudur. Bunlardan baþka yorgunluk-dinlenememe , sabah baþ aðrýlarý,gece çarpýntý ve boðulma hissi, sinirlilik,unutkanlýk,depresyon,cinsel isteksizlik diðer görülen bulgulardýr.

Tüm bu semptomlara raðmen hastalar çoðu kez hastalýklarýnýn farkýnda deðildirler veya reddetme eðilimi gösterirler. Apneler genelde yatak odasý partnerleri tarafýndan tanýmlanýr. Ancak uyku apnesi ile gürültülü horlama mutlaka ayýrt edilmelidir.

Üst solunum yollarýnda daralmaya yol açan olan faktörler OSAS içinde risk faktörlerini oluþturur. Özellikle kilo fazlalýðý-obezite, yaþ, cinsiyet, kullanýlan ilaçlar gibi genel faktörler yanýnda, burun boðaz bölgesinin yapýsý,çene yapýsý, baþ-boyun pozisyonu ve boyun çapý geniþliði gibi anatomik faktörlerde etkili olmaktadýr. Sigara ve alkol kullanýmý OSAS riskini artýran en yaygýn nedenler arasýndadýr.

 

TANI ?

Uyku bozukluklarýnýn en önemli tablolarýndan biri olan ve uykuda ölümlere kadar varan aðýr sonuçlarýný bildiðimiz OUAS’nun erken taný ve tedavisi bu hastalar için hayati önem taþýmaktadýr. Kulak Burun Boðaz (KBB) hekimleri tarafýndan yapýlan ayrýntýlý üst solunum yolu muayenesi OSAS tanýsýnda önemlidir.Bu hastalarýn tanýsý genelde kendi ve etrafýndaki kiþilerden alýnan anamnez ile þüphelenilir, KBB muayenesinde nazal patolojiler, küçük dil ve yumuþak damak (mallampati) durumu belirlenir. Hastalara yapýlan müller manevrasý ile(ideali uyku endoskopisi) obstrüksiyon seviyesi ve yerleri tespit edilir.

Ancak tanýda altýn standart polisomnografidir. Bu iþlemde özel olarak hazýrlanan odalarda teknisyen nezaretinde uyutulan hastalarýn EKG, EEG, solunum hýzý ve amplitüdü, kan oksijen saturasyonu, göðüs ve ayak hareketleri kaydedilir. Hastalýðýn kesin tanýsýný koydurduðu gibi apne-hipopne indeksi (AHI) oluþturularak hastalýðýn tipi ve derecesi de standardize edilir.

 

1.AHI 0-4 : Basit Horlama

2.AHI 5-15 : Hafif derecede OUAS

3.AHI 16-30 : Orta derecede OUAS

4.AHI >31 : Aðýr derecede OUAS olarak sýnýflandýrýlýr.

 

TEDAVÝ ?

Uyku laboratuvarýnda yapýlan testle hastalýðýn tanýsý konulup, aðýrlýk derecesi belirlenmektedir. Bu þekilde her hasta için en uygun tedavi þekli planlanmaktadýr. Tedavi medikal ve cerrahi olarak 2 ye ayrýlýr.Öncelikle hastalarýn genel önlemlere dikkat etmeleri önerilir. Bunlar kilo verilmesi, alkol, sigara ve sedatif ilaç kullanýmýnýn kýsýtlanmasý, reflüyü önleyici tedbirler ve uyku pozisyonunun ayarlanmasýdýr.

 

 

Özellikle uyku ile ilgilenen Kulak Burun Boðaz hekimleri bu hastalýðýn hem medikal hem de cerrahi tedavisini yapmaktadýrlar. Bir hastanýn tedavisini belirlerken hastanýn genel durumu , nazal ,orofarengeal , nazofarengeal ,larengeal patolojiler dikkatli bir þekilde incelenmelidir. OUAS’lu hastalarýn hem tedavi yöntemini belirleme, hem de medikolegal açýdan polisomnografi testi yapmalarý önemlidir. Uyku testine (polisomnografi) yatýrýlacak her hasta öncelikle bir KBB hekimi tarafýndan muayene edilmeli , özellikle ve öncelikle nazal patolojileri düzeltilmelidir. Polisomnografi sonrasýnda ; hastaya CPAP tedavisi verilecekse bile CPAP uyumunu arttýrmak, verilecek olan basýnç düzeyini azaltmak için nazal patolojilerin önceden cerrahi olarak düzeltilmesi önemlidir.

 

1-Bu hastalýðýn en etkili ve kesin tedavisi sürekli pozitif basýnçlý hava veren CPAP dediðimiz cihazlardýr.

2- Aðýz içi Araç Tedavisi: bunlar basit horlama ve hafif dereceli OUAS ‘lu hastalara uygulanabilir.

 3- Cerrahi Tedavi: OUAS’un en özgün ve en etkin tedavisi CPAP tedavisi olmakla birlikte, darlýk yerinin tam olarak saptanabildiði (burun muayenesi ve müler manevrasý) olgularda ve CPAP cihazýna adapte olamayan hastalara cerrahi tedavi uygulanabilir. Ancak cerrahi esas olarak düzeltici , bazen çoklu seviyeli cerrahi þeklinde olmasý gerekir.

 

Nazal cerrahilerden baþka KBB kliniklerinde horlama ve OUAS ‘lu hastalara uygulanan cerrahiler ; nazofarenk patolojileri(adenoidekltomi), yumuþak damak(anterior palatoplasti) ,küçük dil(uvula,) lateral farengeal bantlar, tonsiller bölge (tonsillektomi, tonsillotomi), dil kökü müdahaleleri, dil kökü askýsý, hyoid süspansiyon, maksillo - mandibüler ilerletme, radyofrekans müdahaleleri sayýlabilir. Bunlar ya tek baþýna ya da kombine cerrahiler olarak uygulanmaktadýr. Son yýllarda obez olan OUAS’lu hastalara bariatrik cerrahi tedavisi yapýlmaktadýr.

 

OUAS ‘lu hastalar tedavi edilmezse; DÝKKAT!!!

Kalp damar sisteminde; kalp krizi riski, kardiyak ritim düzensizlikleri, hipertansiyon, kardiyak hipertrofi ve ani ölüm,

Sinir sistemi: Beyin felçleri, baþ aðrýlarý, depresyon, unutkanlýk, karar verme yeteneðinde azalma,

Hormonal sistem: Büyüme hormonunda azalmaya baðlý çocuklarda geliþme geriliði, cinsel isteksizlik, insülin seviyesinde artma, þekere yatkýnlýk, 

Diðer: Trafik kazalarý, evlilik sorunlarý, yaþam kalitesinde azalma, reflü

---