OBSESÝF - KOMPULSÝF BOZUKLUK VE TEDAVÝ YÖNTEMLERÝ

Özel Sani Konukoðlu Hastanesi Uzman Psikoloðu - Çift ve Aile Terapisti Melis Tümer Süyür, birçok insanýn zaman zaman çeþitli konularda evham, endiþe ve takýntýlara kapýlabileceðini, ancak çoðu kez günlük yaþam içinde ortaya çýkan bu duygularla baþ edebileceðini ve sorunlarýn yaþamý etkileme noktasýna varmadan çözüme ulaþtýrabileceðini söyledi.

 

Melis Tümer Süyür, “Takýntýlý düþüncelerin günlük yaþamýmýzý etkileyecek, günlük aktivitelerimizi kýsýtlayacak düzeye gelmesi durumunda Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB) adý verilen ruhsal hastalýk akla gelmelidir” dedi. 

 

“Mantýksýz düþüncelerin ve korkularýn (takýntýlar) insaný sürekli tekrar eden davranýþlar sergilemesine zorlayan psikolojik bir hastalýk olan Obsesif Kompulsif bozukluðun kadýnlarda görülme olasýlýðý daha yüksektir” diyen Melis Tümer Süyür, bu hastalýðýn tanýmý, kiþilerde nasýl oluþtuðu, kendini hangi belirtilerle gösterdiði gibi konulara açýklýk getirdi.

 

OKB

Çok sýkýntý yaratan, gündelik iþlevleri kýsýtlayan bu hastalýðýn aklýn ýsrarlý ve kontrol edilemeyen düþüncelerle dolduðu ya da kiþinin bazý davranýþlarý tekrar tekrar yapmaya zorunlu hissettiði bir kaygý bozukluðu olduðunu belirten Melis Tümer Süyür, þöyle devam etti:

 

“OKB toplumun yüzde 2 ile 3’ünü etkilemektedir ve kadýnlarda görülme olasýlýðý erkeklere göre daha yüksektir. Genellikle, hamilelik, doðum, aile çatýþmasý, iþte güçlükler gibi stres yaratan bir olaydan sonra erken yetiþkinlikte baþlar. Erken baþlangýç erkeklerde daha sýk gözlenir ve kontrol etme kompulsiyonlarý þeklindedir. Geç baþlangýç kadýnlarda daha sýktýr, temizlik kompulsiyonlarý tarzýndadýr.” 

 

Obsesyon: 

Kiþinin zihnine girmesine engel olamadýðý, zihninden uzaklaþtýramadýðý düþünce, fikir ve dürtülerin obsesyon olarak tanýmlandýðýný kaydeden Melis Tümer Süyür, “Bu düþünceler kiþinin isteði dýþýnda gelirler, kiþi tarafýndan mantýkdýþý olarak deðerlendirilirler ve yoðun sýkýntý ve huzursuzluða yani anksiyeteye neden olurlar” diye konuþtu.

 

 

Kompulsiyon (Tekrarlayýcý davranýþ):

Melis Tümer Süyür, tekrarlayýcý davranýþlarý “Obsesyonlarýn neden olduðu yoðun sýkýntý ve huzursuzluðu azaltmak ya da ortadan kaldýrmak üzere yapýlan yineleyici davranýþ ve zihinsel eylemler” olarak tanýmladý.

 

Depresyonla- OKB Arasýndaki Ýliþki:

Depresyon dönemi sýrasýnda, hastalarda bazen OKB geliþebileceðini anlatan Melis Tümer Süyür, “Obsesif- Kompulsif hastalarýn çoðunun anlamlý derecede depresyonu vardýr. Ayrýca Obsesif Kompulsif Bozukluk diðer kaygý bozukluklarýyla, özellikle panik ve fobilerle ve çeþitli kiþilik bozukluklarýyla birlikte görülebilir” ifadelerini kullandý.

 

OKB BELÝRTÝLERÝ NELERDÝR?

Obsesyon ve Kompulsiyonlarýn toplumdan topluma, kültürden kültüre deðiþiklik gösterebileceðini vurgulayan Melis Tümer Süyür, þu deðerlendirmeyi yaptý: 

“Ülkemizde ve tüm dünyada en sýk görülen obsesyon ve kompulsiyon türleri; bulaþma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonu, cinsel içerikli obsesyonlar, simetri/düzen obsesyon ve kompulsiyonlarý, dokunma kompulsiyonlarý, biriktirme ve saklama kompulsiyonlarý vs. obsesyonlarýn bazý türlerindendir. Örneðin bulaþma obsesyonu ve temizlik kompulsiyonunu þu þekilde gözünüzde canlandýrabilirsiniz: 38 yaþýnda ev kadýný, eve gelen misafirlerin dýþarýdan mikrop taþýyacaðý þeklindeki obsesyonlarýndan dolayý evdeki tüm halýlarýn ve koltuklarýn kirlendiði düþüncesiyle misafirler gittikten sonra gece saat kaç olursa olsun hepsini silmeden uyuyamýyordur.”.

 

HER TAKINTILI DÜÞÜNCE YA DA DAVRANIÞ OKB MÝDÝR? 

“Yukarýdaki örneði okuduðunuzda aklýnýzdan ‘temiz, tertipli ve düzenli olmanýn, güvenlik amacý ile kapýlarý, pencereleri kontrol etmenin ne zararý var, bunlar hastalýk mý sayýlmalý’ þeklinde düþünceler geçiyor olabilir” diyen Melis Tümer Süyür, sözlerini þöyle sürdürdü:

“Elbette bu davranýþlarý günlük yaþamýmýzda yapýyoruz ve hastalýk olarak sayýlmamalýdýr. Ancak týbbi açýdan bu þekildeki düþünce ve davranýþlarýn hastalýk sayýlabilmesi için günlük iþlevlerimizi olumsuz yönde ketlemesi ve kýsýtlayacak, bozacak kadar þiddetli ve yoðun olmasý gerekir.  Örneðin, bir ev kadýnýnýn temiz ve düzenli olmasý doðal olarak hastalýk sayýlmaz ama hemen her gün, günün her saatinde temizlik yapýyor, her gün çamaþýr yýkýyor ve bu davranýþlarý nedeni ile de çocuklarý ve eþi ile saðlýklý zaman geçiremiyorsa hastalýk olarak düþünülmelidir.”

 

OKB’NÝN NEDENLERÝ NELERDÝR?

Melis Tümer Süyür, genetik, beyin iþlevlerinde bozulma, serotonin maddesinin iþlevlerinde bozukluk, çocukluk çaðý travmalarý, kiþilik özellikleri gibi nedenlerin OKB oluþumunda etkili olabileceðini bildirdi. 

 

OKB NASIL TEDAVÝ EDÝLÝR?

 

Ýlaç Tedavisi - Biliþsel-Davranýþçý Tedavi:“Davranýþçý görüþe göre, OBK sonuçlarýnýn pekiþmesiyle öðrenilen davranýþlardýr” diyen Melis Tümer Süyür, þunlarý kaydetti:

“Korkuda azalma, sonuçlardan biridir. Hastalar genellikle kaygý verici düþüncelerden kaçmaya çalýþýrlar, kaçmaya çalýþtýkça bu düþünceler daha da artmaktadýr. Hasta yüzleþmekten korktuðu kaçýndýðý düþünce (obsesyonlar) ile karþý karþýya getirilir, bu karþýlaþmanýn oluþturduðu kaygýyý azaltmak için devreye giren tekrarlayýcý davranýþlarý engellemektir. Amaç rahatsýzlýk veren düþüncenin oluþturduðu kaygýyý söndürmek ve alýþma durumunun oluþmasýný saðlamaktýr. Bu þekilde yapýlan tedaviye alýþtýrma tedavileri adý verilir. Biliþsel hatalarýn belirlenmesinden sonra yeterince iþlevsel olmayan bu düþüncelerinin (ellerinin kirli olduðunu düþünme vs.) daha gerçekçi ve iþlevsel olanlarý ile yer deðiþtirmesi saðlanýr.

Düþüncelerinin bir felaketle sonuçlanacaðýný düþünen hastalardan bu düþünceleri durdurmak yerine özellikle akla getirmeleri istenilir. Ardýndan korkulan sonuçlarýn oluþmadýðýný görmeleri, tedaviye uyum saðlamalarýnda önemli yararlar oluþturmaktadýr. Ýlaç tedavisi ile kombine olan BDT ile hastalýðýn nüksetmesi de önlenebilmektedir. Ýlaç tedavisi için psikiyatr gözetimi altýnda olan hastaya psikoterapi için uzman bir psikologdan destek almasý istenebilir. Takýntýlar yaþamý herkes için çekilmez hale getirir. Takýntýlarýnýzdan kurtulduðunuzda yeni bir yaþama merhaba demiþ olursunuz.”

---