Týp Bayramý, her Mart ayýnýn 14'ünde kutlanan, Türkiye'de týp alanýndan çalýþanlarýn hizmet sorunlarýnýn tartýþýldýðý, bilime katkýlarýnýn ödüllendirildiði bir anma ve kutlama günüdür.
Tarihçe
14 Mart 1827'de, II. Mahmut döneminde, Hekimbaþý Mustafa Behçet'in önerisiyle ilk cerrahhanenin, Þehzadebaþý'daki Tulumbacýbaþý Konaðý'nda Týphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adýyla kurulmasý, Türkiye'de modern týp eðitiminin baþladýðý gün olarak kabul edilir. Okulun kuruluþ günü olan 14 Mart, "Týp Bayramý" olarak kutlanmaktadýr.
Ýlk kutlama, 1919 yýlýnýn 14 Mart'ýnda iþgal altýndaki Ýstanbul'da gerçekleþmiþtir.Týp bayramý, týp mesleði mensuplarýnýn yurt savunma hareketi olarak baþlamýþtýr.Keza týp öðrencileri 1915 Çanakkale savaþýna katýldýðý için 1921 yýlýnda týbbiye ülkemizde mezun vermemiþtir.
Günümüzde Saðlýkta Yaþadýklarýmýz
Genel olarak bütün saðlýk çalýþanlarý yönünden, sürekli hastayla ve hastalýklarla ilgileniyor olmak, bir anlamda hastalarla ve hastalýklarla yaþýyor olmak, en önemli sorundur. Bununla birlikte, saðlýk çalýþanlarýnýn çalýþma ortamýndan kaynaklanan radyasyon, ýsý, kazalar gibi fiziksel faktörler, anestezik gazlar, antiseptikler gibi kimyasal faktörler, bakteriler, virüsler gibi biyolojik faktörler, ergonomik faktörler, hastalar ve hasta yakýnlarý tarafýndan yapýlan saldýrýlar gibi doðrudan etki sonucu geliþen “organik saðlýk sorunlarý” bulunmaktadýr. Yaný sýra nöbet, vardiya, gün içinde çok fazla hasta görülmesi gibi aþýrý iþ yüklemesi, çalýþma süresinin fazlalýðý, aþýrý fiziksel ve ruhsal yoðunluk ve strese baðlý oluþan alkol ve ilaç düþkünlüðü, gebelik ve çocuk büyütmede sorunlar, ekibe uyumsuzluk, eðitim ve araþtýrma olanaklarýnda kýsýtlýlýk, yabancýlaþma gibi çalýþma koþullarý ve çalýþma ortamýnýn etkisi sonucu geliþen “psiko-sosyal sorunlar” söz konusudur.
Saðlýk hizmetinin gereði gibi yürütülebilmesi ise, ancak güvenli ve saðlýklý çalýþma koþullarýyla mümkün olacaktýr. Güvenli ve saðlýklý çalýþma ortamý; saðlýk hizmetinin sunulabilmesinin, bireylerin tedaviye ulaþma haklarýný kullanabilmesinin bir diðer deyiþle hasta haklarýnýn korunmasýnýn da ön koþulunu oluþturmaktadýr.
Birleþmiþ Milletler, 2012 yýlýndaki Genel Kurulu'nda, evrensel saðlýk için “yeterli, donanýmlý, iyi eðitilmiþ ve motive edilmiþ saðlýk insan gücü” gereksinimi olduðunu kararlaþtýrmýþtýr. Nitelikli bir saðlýk hizmeti üretmenin en temel bileþenlerinden biri, olumlu bir çalýþma ortamýnýn saðlanmasýdýr. Olumlu iþ ortamý için; mesleki baðýmsýzlýk, iþ yükünün insancýl düzenlenmesi, takdir edilmek, mesleki saðlýk ve güvenliðin saðlanmasý, fýrsat eþitliði, örgütlenme özgürlüðü, çalýþma ortamýnýn demokratikleþtirilmesi, iþin yürütülmesinde temsiliyet saðlanmalýdýr. Mesleki geliþimin desteklenmesi, sosyal haklar ve içsel ödüller de teþvik mekanizmalarý içinde düzenlenmelidir. Teþvik sistemi, saðlýk çalýþanlarýnýn gereksinim ve tercihlerini yansýtmalý, iyi tasarlanmalý, adil, eþitlikçi ve saydam olmalýdýr. Belirtilen bileþenlerden yoksun ve sadece finansal teþvikleri içeren bir yaklaþým yeterli deðildir. Kaldý ki, finansal teþviklerin ülkemizde indirgendiði “performansa göre ödeme” tek baþýna bir teþvik niteliði taþýmadýðý gibi, çalýþma barýþýný bozmasý, saðlýk ve eðitim hizmetinin niteliðini olumsuz etkilemesi, emekliliðe yansýmamasý, güvencesiz bir ödeme sistemi olmasý nedeniyle uzun erimde yýkýcý etkilere sahiptir.
Bu taleplerinin bir gereði olarak da baþta özlük haklarý, çalýma koþullarý ve saðlýkta þiddet olmak üzere çeþitli konularda yasa taslaklarý hazýrlamakta ve ilgili mercilerle paylaþýlmaktadýr.
A) Güvenceli Çalýþma Güvenceli çalýþma hakký, iyi hekimlik uygulamalarý ve nitelikli saðlýk hizmetlerinin sunulabilmesi için gereken zemini oluþturur. Özellikle OHAL ile birlikte güvenceli çalýþma hakkýmýzýn olmadýðý, haksýz ve hukuksuz iþten atýlmalarýn yaþandýðý bir dönem geçiriyoruz. TTB, kamu ve özel ayrýmý gözetmeksizin hekimlerin güvenceli çalýþma haklarýnýn saðlanmasýný öncelikli kabul eder. OHAL dönemi bir an önce sonlandýrýlmalý; OHAL sürecinde Kanun Hükmünde Kararnamelerle iþlerinden atýlan binlerce hekim görevlerine iade edilmeli ve adil yargýlanma hakký saðlanmalýdýr.
B) Çalýþma Süreleri Haftalýk çalýþma süresi, fazla mesailer ve nöbetler de içinde olmak üzere, 48 saati aþmamalý, kamu saðlýk kuruluþlarýnda günlük, haftalýk ve aylýk fazla çalýþma süresi üst sýnýrý getirilmelidir. Asistan hekimleri için, nöbetler sýrasýnda eðitim alma durumlarýný da gözeterek haftalýk fazla çalýþma üst sýnýrý 56 saati geçmemelidir.
C) Çalýþma Ortamlarý Saðlýk hizmetlerinin ticarileþmesi ve kadrolaþma politikalarý hekimlerin ve saðlýk çalýþanlarýnýn yalnýzlaþmalarýna yol açmýþtýr. Saðlýk kurumlarýnda hekimler ve saðlýk çalýþanlarý birçok tehlike ve riskle karþý karþýya kalmakta, çalýþma ortamlarý nedeniyle hastalanmakta ve iþ kazasý geçirmektedirler. Çalýþma ortamlarýmýzýn insana yakýþýr olmasý için; her kurumda gerekli fiziksel düzenlemeler (dinlenme odalarý, temizlik ve bakým için çalýþanlara özel tuvaletler vb) yapýlmalý, bu kurumlarda iþçi saðlýðý ve iþ güvenliði açýsýndan gerekli önlemler alýnmalý, yönetim demokratikleþtirilmeli, alýnan kararlarda çalýþanlarýn katký ve katýlýmý saðlanmalý, saðlýk kurumlarýnýn sosyal olanaklarý (çalýþanlarýn çocuklarý için kreþ, servis vb.) artýrýlmalýdýr.
D) Eðitim Mezuniyet öncesi ve sonrasý eðitim veren kurumlarda iþ; öncelikle eðitim, daha sonra araþtýrma ve en son olarak saðlýk hizmeti sýralamasýyla tanýmlanmalýdýr.
E) Hasta Haklarý Hasta haklarý, hastalarýn gereksinim duyduklarý saðlýk hizmetlerine ulaþabilmeleri, bunun önündeki engellerin kaldýrýlmasýna odaklý olarak yürütülmelidir. Bugün olduðu gibi, saðlýk çalýþanlarý üzerinde baský yaratmak amacýyla kullanýlmamalýdýr. Hasta haklarý kurullarý baðýmsýz biçimde yapýlanmalý; saðlýk çalýþanlarýnýn ve onlarýn meslek örgütlerinin temsilcilerine yer verilmelidir. Kurullarýn çalýþmalarý, hak ihlallerinin nedenlerinin saptanmasý ve ortadan kaldýrýlmasýna odaklanmalýdýr.
F) Saðlýk Politikalarý Saðlýk politikalarý yalnýzca Saðlýk Bakanlýðý ve devlet otoriteleri tarafýndan deðil, uzmanlýk dernekleri, saðlýk çalýþanlarýnýn sendikalarý, meslek örgütleri ve TTB'nin katkýlarý ile belirlenmelidir.
SAÐLIKTA ÞÝDDET
Saðlýk alanýndaki þiddet, saðlýk hizmet sunumunun hemen tüm aþamalarýnda yaygýn ve ciddi bir sorun haline dönüþmüþtür. 17 Nisan 2012 tarihinde þehrimizde 'de genç bir göðüs cerrahý olan Dr. Ersin Arslan'ýn bir hasta yakýný tarafýndan býçaklanarak öldürülmesinden sonra hekimler ve saðlýk personeli tüm ülkede saðlýkta þiddete karþý acil önlemler alýnmasý için iþ býrakmýþ, toplantý ve gösterilerle sorunun yakýcýlýðýný ilgililere ve topluma anlatmaya çalýþmýþtýr. Tabipleri Birliði'nin uzun yýllardýr önerdiði gibi saðlýk personeline yönelik þiddeti ayrý bir suç tipi olarak düzenleme önerisi de yer almýþtýr
Emekli Hekimler
Emekli Hekimler Kamudan emekli hekimlerin ücretleri açlýk sýnýrýnýn biraz üzerinde yoksulluk sýnýrýnýn ise oldukça altýndadýr. SSK ve Baðkur'dan emekli hekim maaþlarýnýn ortalamasý ise daha da düþüktür. Tabip ve uzman tabiplerin emekli ücretlerinin yoksulluk sýnýrýnýn üzerine ivedilikle çýkarýlmasý acil taleplerimizdendir.
HAKSIZ HUKUKSUZ ÝHRAÇ EDÝLENLER GÖREVLERÝNE ÝADE EDÝLSÝN
HASTAYA YETERLÝ SÜRE
ÇALIÞIRKEN VE EMEKLÝLÝKTE ÝNSANCA ÜCRET
SAÐLIKTA ÞÝDDET SONA ERSÝN
Türk Tabipleri Birliði (TTB), Türkiye'de daha iyi ve nitelikli bir hekimlik ortamýnýn saðlanmasý için çabalarýný sürdürmekte ve bu amaçla çeþitli yasal düzenlemelerin yapýlmasýný talep etmektedir.