Þaþýlýk ve Göz Tembelliði

Özel Göznuru Göz hastanesi doktorlarýndan Göz Hastalýklarý Uzmaný Dr. Eyüp ÖZCAN

ile yapmýþ olduðumuz Röportajda’’ Þaþýlýk ve Göz Tembelliði hakkýnda önemli bilgiler aldýk.

 

Özel Göznuru Göz hastanesi doktorlarýndan Göz Hastalýklarý Uzmaný Dr.Eyüp ÖZCAN, ‘Gözlerin farklý noktalara doðru yönelmesi’ olarak tanýmlanan þaþýlýðýn tedavi edilmediði takdirde göz tembelliðine yol açtýðýný bildirdi. Dr. ÖZCAN, bir gözün diðerine göre farklý noktaya doðru yönelmesine baðlý olarak içe, dýþa, yukarý veya aþaðýya doðru oluþabilen þaþýlýðýn bazý çocuklarda doðuþtan olabildiðini, ancak aileler tarafýndan bazen geç fark edildiðini vurguladý.

 

Þaþýlýk nedir?

Þaþýlýk gözlerin paralelliðinin bozulmasý durumudur. Gözün hareketini gözün dýþýna yapýþan kaslar saðlar. Her bir gözde 6 adet kas bulunur; Bu kaslar gözleri uyum içinde hareket ettirerek devamlý birlikte odaklanmayý saðlarlar. Bu kaslarýn bir veya birkaçýnýn görevini iyi yapamamasý durumunda þaþýlýk meydana gelir. Bebeklerde ilk 3 ayda ara sýra olan göz kaymalarý normaldir. Çünkü bu döneme kadar bebekler gözlerini parallel tutan her iki gözüyle algýlama yeteneðini geliþtirmemiþlerdir. Daha sonra olan kaymalar mutlaka göz hekimince deðerlendirilmelidir.

 

Þaþýlýk neden oluþur?

Þaþýlýðýn oluþmasýnda tek bir neden yoktur. Hamileliðin nasýl geçtiði, doðumun problemli olup olmadýðý, çocuðun geliþimi, geçirdiði hastalýklar þaþýlýk için risk faktörü oluþturabilir. Þaþýlýk için genetik yatkýnlýk söz konusudur yani ailede gözünde kayma olan varsa ortaya çýkma þansý daha fazladýr.

Çocukluk döneminde yani 2 yaþýndan sonra görülen þaþýlýklarda genellikle neden kýrma kusurudur. Yatkýnlýðý olan bir çocukta gözdeki kayma ateþli bir hastalýk veya bir travma (düþme, ameliyatlar, kazalar) sonrasý baþlayabilir.

Göz kaslarýmýzýn hareketini yöneten merkez beyindedir, bu nedenle sinirlerde oluþan felçler de gözde kaymalara neden olur. Geçirilen kazalar, kafa travmasý, ateþli hastalýklar ve ileri yaþta hipertansiyon ve þeker hastalýðý gibi bazý durumlarda göze gelen sinirlerde felçler oluþabilir. Bu þekilde oluþan þaþýlýklarda tedavi felcin kalýcý olup olmamasýna baðlý olarak deðiþebilir. Çocuklarda göz tembelliði, büyük yaþ grubunda ise çift görmeye neden olabileceði için mutlaka tedavisi gereklidir.

 

Þaþýlýk belirtileri nelerdir? 

- Gözde paralelliðin kaybolmasý

- Yaþarma

- Aðrý

- Baþ aðrýsý

- Çift görme

- Üç boyutlu görüntünün kaybolmasý

- Bulanýk görme

- Baþ veya yüzün bir yana dönük olmasý

 

Bebeklik ve çocukluk döneminde olan kaymalarýn bir kýsmý yalancý kaymalardýr. Yalancý kayma, göz kapaklarýnýn ve burun kökünün geniþliði ile ortaya çýkan yanýltýlýcý bir görünümdür. Bu durumun tam olarak aydýnlatýlabilmesi için mutlaka bir göz muayenesi yapýlmalýdýr. 

Devamlý olarak hep ayný gözün kaymasý görmenin o gözde daha az olduðunun belirtisidir ve önemlidir. Bu nedenle tek gözünde kayma olan bebek ve çocuklar hemen göz muayenesine götürülmelidir.

 

Eriþkin yaþlarda þaþýlýk neden görülür? 

Eriþkin çaðda ortaya çýkan þaþýlýklar ise göz hareketlerini yöneten sinirlerde çeþitli sebeplerle (travma, diabet, kalp damar hastalýklarý, hipertansiyon, çeþitli enfeksiyonlar, tümörler veya zehirlenmeler) meydana gelebilir. Öncelikle nedene yönelik tedavi yapýlmalýdýr. Genellikle çift görme þikâyetinin de olduðu bu kaymalarda belirli bir süreyi takiben cerrahi gerekebilir. Þaþýlýk tedavisinde gözlük kullanýmýnýn yaný sýra özel aletlerle yapýlan ortopedik tedavi, kapama tedavisi, çeþitli damlalarla medikal tedavi ve cerrahi tedavi uygulanabilir.

 

Þaþýlýk tedavisi nasýl yapýlýr?

Gözlük Bazý tip þaþýlýklar kýrma kusuruna baðlý olarak oluþur. Hasta gözlük kullanmaya baþlayýnca þaþýlýk düzelir. Bu tip þaþýlýklarda gözlük yeterli olmaktadýr.Kapama Bu tedavi yöntemleri hastanýn gözünde tembellik de var ise yapýlabilir.Ortoptik Ortoptik tedavi ayrýca her iki gözle görme yeteneðini ve derinlik hissini kazandýrmak amacý ile de uygulanabilir. Bu iki fonksiyon gözlerin paralel durmasýný saðladýðý gibi, günlük hayatýmýzda da oldukça önemlidir. Araba kullanýrken, basketbol , tenis gibi mesafe ve zaman ayarlamasý gereken sporlarla uðraþýrken daha rahat ve baþarýlý olmamýzý saðlar.

Cerrahi ( ameliyat ) Doðuþtan olan kaymalar genellikle gözlük gerektirmeyen, erken dönemde (6 ay - 1 yaþ ) ameliyat edilmesi gerekli kaymalardýr. Kaymalarýn büyük çoðunluðu ise 2–3 yaþ civarýnda ortaya çýkar ve genellikle gözlükle tam olarak düzelebilir. Gözlük takýldýðý halde düzelmeyen kaymalara ise cerrahi tedavi gerekir.

Botox Bazý þaþýlýklarda botulinum toksin (BOTOX) de tedavide uygulanabilir. Felce baðlý oluþan þaþýlýklarda, ameliyat olmuþ tam düzelme saðlanamamýþ hastalarda, guatr hastalýðýna baðlý gözünde kayma olmuþ hastalarda BOTOX etkilidir ve tedavi edici olarak kullanýlabilir.

 

Göz Tembelliði nedir? 

Göz tembelliði bir gözün diðerine göre daha az görme kapasitesinin olmasý durumudur. Uygun yaþlarda tedavi edilmez ise görme hep az olarak devam eder. Nadiren yüksek numaralarda her iki gözde de görülebilir. Görme bebeklikten itibaren beynin öðrendiði bir yetenektir. Bebek yeni doðduðunda silüetleri ayýrd ederken yaklaþýk 6 aylýk olduðunda bilinen anlamda renkli ve üç boyutlu görmeyi öðrenir. Eðer bir gözde diðerine gore daha yüksek bir kýrma kusuru, kayma veya katarakt gibi görmesini engelleyecek bir bozukluk var ise o göz bulanýk görmeyi öðrenir. Bebeklik ve erken çocukluk döneminde tedavi edilmez ise bu durum kalýcý olur.

Göz tembelliði önlenebilir görme kaybýdýr. Uygun gözlük ve tembel gözün çalýþtýrýlmasý amacýyla saðlam göze yapýlan kapama tedavinin aslýný oluþturur. Çocuk 3 yaþýndan büyük ise ortoptik tedavi ile tembellik tedavisi sürdürülebilir ve her iki gözle görme yeteneði kazandýrýlmaya çalýþýlýr.

Erken teþhis edilen göz tembelliðinin tedavisi oldukça basittir. Tedavide iyi gören göz belirli zamanlarda kapatýlarak tembel gözün çalýþtýrýlmasý en sýk kullanýlan yöntemdir. Kapama tedavisine uyumsuz hastalarda dijital gözlüklerin kullanýmý giderek popüler hale gelmektedir. Göz tembelliðinin tedavisinde cerrahinin yeri yoktur.

---

•