AKUT AORT DÝSEKSÝYONU

ERKEN TANI VE HIZLI GÝRÝÞÝM HAYAT KURTARIR

 

Özel Gaziantep Sevgi Hastanesi Doktorlarýndan Kalp ve Damar Cerrahisi Yard. Doç. Opr. Dr.Ýhsan ALUR /  AKUT AORT DÝSEKSÝYONU hakkýnda  okuyucularýmýzý bilgilendirdi.

 

Akut Aort Diseksiyonu (AAD) nedir? 

Ýnsan vücudundaki en büyük atar damar olan ‘Aort’un iç veya orta tabakasýnda, uzun süre yüksek basýnca maruz kalma veya aort duvarýnda herhangi bir nedenle oluþan zayýflýktan dolayý, ani bir yýrtýlma ile baþlayan ve hayatý tehdit eden ölümcül komplikasyonlarý olan bir hastalýktýr. Bu hastalýk Kalp ve Damar Cerrahisinin en acil tedavi edilmesi gereken hastalýklarýnýn baþýnda gelir. AAD olan bir hastada erken taný ve hýzlý giriþim hayat kurtarýr.

 

AAD risk faktörleri nelerdir?

AAD’un geliþiminde rol oynayan bir çok hazýrlayýcý (predispozan) faktör vardýr. Bunlarýn baþýnda; kontrol altýna alýnmamýþ (tedavi edilmemiþ) hipertansiyon (HT), aortun orta (media) tabakasýnýn kistik nekrozu, doðuþtan iki yaprakçýklý (biküspit) aort kapak bulunmasý, Marfan sendromu (anormal bað dokusu yapýsý ile karakterize bir sendrom olup, iskelet sistemi ile birlikte kalp damar ve görme ile ilgili sistemleri tutan genetik bað dokusu hastalýðýdýr), aort koarktasyonu (doðumsal bir anomalidir ve aortun kalpten çýkýþýndan baþlayarak bacak damarlarýna kadar olan herhangi bir bölgesinde darlýk olmasýdýr), annüloaortik ektazi gibi çoðu genetik olan hastalýklar yer alýr. Bu hastalýðý tetikleyen ya da oluþumunu hýzlandýran sonradan kazanýlmýþ faktörler de bulunmaktadýr. Bunlar; kronik tütün içiciliði, özellikle bayan cinsiyette gebelik ve gebelik hipertansiyonu (preeklampsi-eklampsi), ani tansiyon yüksekliðine sebep olan madde (uyuþturucu veya uyarýcý madde) kullanýmý, fazla miktarda tuzlu gýdalarla beslenme sayýlabilir. 

                                                                               

AAD nasýl oluþur?

Aort damarý 3 tabakadan oluþur; intima (en içteki tabaka), media (orta tabaka), adventisya (en dýþ tabaka). Ýþte AAD, en içteki intima veya ortadaki media tabakasýnda oluþan bir transvers (enine) yýrtýðýn ilerleyerek bu iki tabaka arasýna kan birikmesi (hematom) ile oluþur. Bu yýrtýðýn gerçekleþmesi kalbin sol ventrikülünün (sol karýncýk) pulsatil (ritmik) ejeksiyon (fýrlatma) gücünün aort duvarýnda oluþturduðu travmadan kaynaklandýðý düþünülmektedir. Bu mekanik tazyik sonucu  aort duvarýnda yýrtýk uzunlamasýna ve kesintisiz bir ayrýþmaya neden olur. Aort diseksiyonunda yýrtýk (intimal tear), baþladýðý damar bölgesinden yukarýya (proksimale yani kalbe doðru) veya aþaðýya distale (yani iç organlara giden yönde) ilerleyebilir. Distale ilerlerse inen aort (göðüs kafesindeki aort parçasý) ve abdominal aorta (karýn içindeki aort parçasý)  doðru devam eder ve bu bölgelerdeki organlara (özellikle barsaklar, dalak ve böbrekler) giden aort dallarýnýn dolaþýmýný bozabilir (malperfüzyon sendromu). Eðer  intimal tear proksimale ilerlerse aort kökünü yýrtabilir, aort kapaðýn yapýsýný ve çalýþmasýný bozabilir, ya da koroner arterlerin (özellikle sað koroner arter) aðýzlarýný (ostiyum) týkayabilir/sýkýþtýrabilir. Bu durumda hastada ani geliþen akut aort kapak yetersizliði ve buna baðlý akciðer ödemi veya akut miyokard enfarktüsü (kalp krizi)  gerçekleþebilir. Bu iki tablo da ölümcüldür ve hemen düzeltilmesi gerekir. Ayrýca aort diseksiyonu rüptüre olup (yýrtýlýp) perikard (kalbin etrafýný saran zar) boþluðuna birikirse kalp tamponadý (kalp sýkýþmasý) geliþir ki bu da AAD’lu hastalarda en önemli ölüm nedenidir.

 

AAD’larýnda semptomlar nelerdir? (Yazýnýn 2. bölümünde bu sorunun cevabý ayrýntýlý yazýlacaktýr)

---

•